Kategoria:Amukta – do walki wręcz

Do broni wykorzystywanej w walce wręcz zaliczymy: maczugę, miecz i puginał. Są to szerokie kategorie, które posiadają liczne podtypy. Niestety MBh pozostawia czytelnika na tym wysokim poziomie ogólności.

Maczuga jako broń obuchowa była w Indiach powszechna. Świadczy o tym ilość wzmianek w tekstach, opisy toczonych nią pojedynków oraz obecność w rzeźbie. Bitwę na polu Kuru kończy pojedynek na maczugi dwóch największych oponentów: Durjodhany i Bhimy (9.54-58). Maczugi ukazywane w rzeźbie indyjskiej znacznie różnią się od buław spotykanych na reliefach asyryjskich i perskich. Co ciekawe, nie spotykamy też na nich maczugi dziś najczęściej kojarzonej z Indiami – o dużej okrągłej głowicy i wyciągniętym stylisku. Przedstawione maczugi to długie walcowate pałki, o krótkiej rękojeści rozszerzające się lekko ku górze. Walka nimi wymagała sporej siły, a znacznie mniej finezji.

Miecz nie jest w eposie jedną z dominujących broni, ale doczekał się kilku pięknych opisów użycia. Do najlepszych należy pojedynek Abhimanju z Dźajadrathą (7.13.50-70). Nie mamy niestety wielu informacji o rodzajach i wyglądzie mieczy w MBh. Choć nistriṃśa w późniejszej literaturze uważany jest za osobną kategorię (miecz zakrzywiony – prawdopodobnie w kierunku ostrza), to MBh używa tego terminu synonimicznie z pozostałymi.

Puginał praktycznie nie występuje w MBh. Może to świadczyć o niskim szacunku do tej krótkiej broni lub jej identyfikacji z mieczem (jedna z najpopularniejszych sanskryckich nazw na puginał to asiputrikā – „córka miecza”). Osobną kategorią puginału jest nakhara – jak wskazuje na to jej nazwa – mogła przypominać pazur.  

nazwa polska	nazwa sanskrycka	liczba wzmianek w MBh	typowy wygląd
maczuga	gadā daṇḍa parigha musala	646 442* 117 63
miecz	khaḍga asi nistriṁśa	232 217 71
puginał	nakhara churī kṣurapra	10 1 62*

• *Liczba z gwiazdką oznacza, że kategoria jest homonimem – ma również inne znaczenia, a więc liczba wzmianek nie jest ścisła.

• Rekonstrukcja wyglądu na podstawie rzeźb z Nagarjunakondy (Murthy, 1966, s. 212)^[1].

Przypisy