Hala – radło bojowe: Różnice pomiędzy wersjami
Z pl-MahabharataWiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
imported>AndBab Nie podano opisu zmian |
imported>AndBab Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
== | == Informacje wstępne == | ||
Radło było jednym z najstarszych narzędzi rolniczych służących do spulchniania gleby bez jej odwracania (tę rolę spełniał pług). W różnych krajach radło przyjmowało różne kształty, ale zasada jego działania była podobna (źródło: Hopfen, 1969)<ref>Hopfen, H. J. (1969). ''Farm Implements for Arid and Tropical Regions''. Food & Agriculture Org.</ref>: | Radło było jednym z najstarszych narzędzi rolniczych służących do spulchniania gleby bez jej odwracania (tę rolę spełniał pług). W różnych krajach radło przyjmowało różne kształty, ale zasada jego działania była podobna (źródło: Hopfen, 1969)<ref>Hopfen, H. J. (1969). ''Farm Implements for Arid and Tropical Regions''. Food & Agriculture Org.</ref>: | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
Tak jak młot z warsztatu kowalskiego, siekiera z ciesielskiego, a ankus od kornaków, tak też radło z ostro zakończonym lemieszem trafiło na listę broni z warsztatu rolniczego. Musiało być jednak niezbyt praktyczne, gdyż ostało się ono w Indiach w rękach tylko jednego bohatera – Balaramy. | Tak jak młot z warsztatu kowalskiego, siekiera z ciesielskiego, a ankus od kornaków, tak też radło z ostro zakończonym lemieszem trafiło na listę broni z warsztatu rolniczego. Musiało być jednak niezbyt praktyczne, gdyż ostało się ono w Indiach w rękach tylko jednego bohatera – Balaramy. | ||
== | == Historia == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| | | | ||
=== | === Późny okres harappański (1900-1300 p.n.e.) === | ||
|- | |- | ||
|[[Plik:Radło - broń i narzędzia w Muzeum w Harappie.jpg|mały|Broń i narzędzia w Muzeum w Harappie (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).]]Radło zostało wynalezione w epoce neolitu wraz z początkiem rozwoju rolnictwa ok. 4000 p.n.e. W kulturze harappańskiej znajdujemy narzędzia z brązu, które mogły służyć jako radła. | |[[Plik:Radło - broń i narzędzia w Muzeum w Harappie.jpg|mały|Broń i narzędzia w Muzeum w Harappie (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).]]Radło zostało wynalezione w epoce neolitu wraz z początkiem rozwoju rolnictwa ok. 4000 p.n.e. W kulturze harappańskiej znajdujemy narzędzia z brązu, które mogły służyć jako radła. | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
=== | === Egipt (1300 p.n.e.) === | ||
|- | |- | ||
|[[Plik:Egipskie radło, 1300 p.n.e..jpg|mały|Egipskie radło, 1300 p.n.e. (źródło: [[commons:File:Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg|wikimedia]]).]]Radło mógł ciągnąć człowiek lub zwierzę. Oto przykład wykorzystania radła w Egipcie. | |[[Plik:Egipskie radło, 1300 p.n.e..jpg|mały|Egipskie radło, 1300 p.n.e. (źródło: [[commons:File:Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg|wikimedia]]).]]Radło mógł ciągnąć człowiek lub zwierzę. Oto przykład wykorzystania radła w Egipcie. | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
=== | === Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów (320 p.n.e.-267 n.e.) === | ||
|- | |- | ||
|[[Plik:Moneta z okresu Mauriów (322-185 p.n.e.) z postacią dzierżącą radło i maczugę.jpg|mały|Moneta z okresu Mauriów (322-185 p.n.e.) z postacią dzierżącą radło i maczugę (źródło: [[commons:File:MauryanBalaramaCoin3rd-2ndCenturyCE.jpg|wikimedia]]).]]Kult bohaterów z klanu Wrysznich (''vṛṣṇi'') pojawił się w Indiach jeszcze przed przybyciem Aleksandra. Wśród nich Kryszna-Wasudewa i Sankarszana-Balarama odgrywają główną rolę. Historycy Aleksandra zdają się identyfikować Krysznę z Heraklesem, a Balaramę z Dionizosem<ref>Puskás, I. (1990). Magasthenes and the „Indian Gods” Herakles and Dionysos. ''Mediterranean Studies'', ''2'', 39–47. JSTOR.</ref>. | |[[Plik:Moneta z okresu Mauriów (322-185 p.n.e.) z postacią dzierżącą radło i maczugę.jpg|mały|Moneta z okresu Mauriów (322-185 p.n.e.) z postacią dzierżącą radło i maczugę (źródło: [[commons:File:MauryanBalaramaCoin3rd-2ndCenturyCE.jpg|wikimedia]]).]]Kult bohaterów z klanu Wrysznich (''vṛṣṇi'') pojawił się w Indiach jeszcze przed przybyciem Aleksandra. Wśród nich Kryszna-Wasudewa i Sankarszana-Balarama odgrywają główną rolę. Historycy Aleksandra zdają się identyfikować Krysznę z Heraklesem, a Balaramę z Dionizosem<ref>Puskás, I. (1990). Magasthenes and the „Indian Gods” Herakles and Dionysos. ''Mediterranean Studies'', ''2'', 39–47. JSTOR.</ref>. | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
|} | |} | ||
== | == Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego == | ||
W MBh termin ''hala'' pojawia się 5 razy i to w kontekście rolniczym. Jako broń istnieje on jedynie w przydomkach Balaramy (np. ''halāyudha, halin''). W podobnym znaczeniu pojawia się termin ''lāṅgala'', Występuje on 6 razy jako przydomek Balaramy (''lāngalin''), a 9 razy jako pług / radło, w tym przynajmniej trzy razy w znaczeniu broni (na liście wraz z innym orężem). A także termin ''sīra'', występujący raz w imieniu Balaramy (''Sirāyudha'', 9.48.15) i raz w znaczeniu radła (12.133.15). | W MBh termin ''hala'' pojawia się 5 razy i to w kontekście rolniczym. Jako broń istnieje on jedynie w przydomkach Balaramy (np. ''halāyudha, halin''). W podobnym znaczeniu pojawia się termin ''lāṅgala'', Występuje on 6 razy jako przydomek Balaramy (''lāngalin''), a 9 razy jako pług / radło, w tym przynajmniej trzy razy w znaczeniu broni (na liście wraz z innym orężem). A także termin ''sīra'', występujący raz w imieniu Balaramy (''Sirāyudha'', 9.48.15) i raz w znaczeniu radła (12.133.15). | ||
== | == Przypisy == | ||
[[Category: Muktāmukta – do walki wręcz i ciskania]] | [[Category: Muktāmukta – do walki wręcz i ciskania]] | ||
Wersja z 00:10, 31 lip 2021
Informacje wstępne
Radło było jednym z najstarszych narzędzi rolniczych służących do spulchniania gleby bez jej odwracania (tę rolę spełniał pług). W różnych krajach radło przyjmowało różne kształty, ale zasada jego działania była podobna (źródło: Hopfen, 1969)[1]:
| kraj pochodzenia | kształt |
| A – Etiopia B – Egipt
C – Nepal D – Indie E – Afghanistan F – Cypr |
.png)
|
Tak jak młot z warsztatu kowalskiego, siekiera z ciesielskiego, a ankus od kornaków, tak też radło z ostro zakończonym lemieszem trafiło na listę broni z warsztatu rolniczego. Musiało być jednak niezbyt praktyczne, gdyż ostało się ono w Indiach w rękach tylko jednego bohatera – Balaramy.
Historia
Późny okres harappański (1900-1300 p.n.e.) |
| Radło zostało wynalezione w epoce neolitu wraz z początkiem rozwoju rolnictwa ok. 4000 p.n.e. W kulturze harappańskiej znajdujemy narzędzia z brązu, które mogły służyć jako radła. |
Egipt (1300 p.n.e.) |
 Egipskie radło, 1300 p.n.e. (źródło: wikimedia). |
Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów (320 p.n.e.-267 n.e.) |
_z_postaci%C4%85_dzier%C5%BC%C4%85c%C4%85_rad%C5%82o_i_maczug%C4%99.jpg) Moneta z okresu Mauriów (322-185 p.n.e.) z postacią dzierżącą radło i maczugę (źródło: wikimedia).
|
_ukazuj%C4%85ca_dwie_postacie,_rewers_V%C4%81sudeva-K%E1%B9%9B%E1%B9%A3%E1%B9%87a_(napis_brahmi_%E2%80%9Ekr%C3%B3l_Agathocles%E2%80%9D),_awers_Balar%C4%81ma-Sa%E1%B9%83kar%E1%B9%A3a%E1%B9%87a_(na.jpg) Moneta indo-greckiego władcy Agathoclesa (190-180 p.n.e.) ukazująca dwie postacie, rewers: Vāsudeva-Kṛṣṇa (napis brahmi: „król Agathocles”), awers: Balarāma-Saṃkarṣaṇa (napis grecki) (źródło: wikimedia).
|
Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego
W MBh termin hala pojawia się 5 razy i to w kontekście rolniczym. Jako broń istnieje on jedynie w przydomkach Balaramy (np. halāyudha, halin). W podobnym znaczeniu pojawia się termin lāṅgala, Występuje on 6 razy jako przydomek Balaramy (lāngalin), a 9 razy jako pług / radło, w tym przynajmniej trzy razy w znaczeniu broni (na liście wraz z innym orężem). A także termin sīra, występujący raz w imieniu Balaramy (Sirāyudha, 9.48.15) i raz w znaczeniu radła (12.133.15).
