| nazwa
|
opis
|
āgnyastra
|
właściciel: Ogień (Āgni, Jātavedas)
inne nazwy: āgneyāstra, jātavedas
- czasami identyfikowana z Sudarśaną (1.216.21; 7.10.21; 3.23.28)
sukcesja:
- Bṛhaspati – Bharadvāja – Agniveśya – Droṇa – Arjuna (1.158.26-27)
- Ardźuna przekazuje ją gandharwie (Aṅgāraparṇa) w zamian za konie (1.158.51)
- Ardźuna również otrzymał ją od Ognia (4.56.14) oraz od Indry (1.225.12)
działanie: wypuszczane strzały stają w ogniu i spalają przeciwników
antidotum: vāruṇāstra, brāhmāstra, āgneyāstra
przykład użycia:
- Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.125.19)
- Ardźuna przeciw Angaraparnie (Aṅgāraparṇa) – pali rydwan gandharwy (1.158.28-29, 37)
- Ardźuna w walce z Ćitraseną – zabija gandharwów tysiącami (3.234.7)
- Drona i Ardźuna przeciw sobie podczas wojny o bydło (4.53.48)
- Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie (4.59.21)
- Bhiszma przeciw Paraśuramie, ten przeciwdziała pociskiem Waruny (vāruṇāstra, 5.181.12)
- Karna przeciw Ardźunie – łuk staje w ogniu, lecą ogniowe strzały (7.31.51-52)
- Drona przeciw Jujudhanie, ten przeciwdziałał jej pociskiem Waruny (vāruṇāstra, 7.73.46)
- Drona przeciw Judhiszthirze (7.132.29-30)
- Aśwatthaman przeciw Ardźunie – powstaje deszcz strzał (śaravarṣa), zimny wiatr, słońce traci blask, strzały palą wrogów jak ogień końca świata (saṁvartaka), Ardźuna pokonał ją pociskiem Brahmy (brāhmāstra, 7.172.16- 33)
- Ardźuna przeciw Karnie (jātavedas), pali ogniem, ten przeciwdziała jej pociskiem Waruny (8.67.9-10)
|
aśani
|
powstanie:
- broń stworzona przez Rudrę
działanie:
- „grom” różny od należącego do Indry
- składa się z ośmiu dysków (aṣṭacakra)
przykład użycia:
- Ghatotkaća ciska go przeciw Karnie, ten odkłada łuk i chwyta go, następnie ciska w przeciwnika, „grom” pali rydwan, woźnicę i konie Ghatotkaćy (7.150.90-93)
|
ātharvaṇa
|
sukcesja:
- Karna otrzymał od Paraśuramy
przykład użycia:
- Karna niszczy nim palący pocisk Ardźuny (8.66.3)
|
bhārgavāstra
|
właściciel: Paraśurama (Bhārgava)
sukcesja:
- Karna otrzymał od Paraśuramy (8.51.101-104)
działanie:
przykład użycia:
- Karna użył przeciw Pańćalom, tworzy miliony (prayuta, arbuda) strzał (8.45.34-46)
|
brahmaśiras
|
właściciel: Brahma
inne nazwy: brahmāstra, brāhmāstra, paitāmaha, pārameṣṭhya, mahāstra, prājāpatya
- prājāpatya identyfikowana jest też jako: prasvāpa
- nazywana: iṣīkā, aiṣīka, gdyż może być przywołana do łodygi trzciny bądź trawy
- może być identyczna z „kijem Brahmy” (brahmadaṇḍa), bronią najczęściej występującą w porównaniach, np. do oręża, którym Rama zabił Rawaṇę, maczugi Bhimy czy lecącego Garudy
powstanie: powstaje z mocy (tejas) Brahmy (10.15.7)
sukcesja:
- Drona otrzymał ją od Agastji (10.12.14)
- Drona przekazał ją Ardźunie i Aśwatthamanie – drugiemu z niechęcią (10.12.5-6)
- Aśwathaman próbuje wymienić ją na dysk Kryszny, lecz nie może go udźwignąć (10.12.15-36)
- Ardźuna otrzymuje ją w pałacu Indry wraz z innym orężem (3.164.30)
- Karna prosi Dronę o jej przekazanie, ale ten odmawia
- Karna poznaje ją od Paraśuramy (12.3.2) ale ponieważ skłamał, by ją zdobyć, ma być nieefektywna (12.3.30-31)
działanie:
- zwolnienie powoduje ogień końca świata, drżenie ziemi, ogromny blask i żar
- tworzy płomień z kręgiem blasku (mahājvālam tejomaṇḍalasaṁvṛtam, 10.14.8)
- tworzy wielką ilość płonących strzał
- tworzy ogień zdolny wypełnić przestwór i spalić wszystkie istoty
- może być użyta tylko przeciw nadludziom (amānuṣaḥ śatruḥ)
- użyta przeciw słabemu przeciwnikowi spali świat (1.123.75-77)
- powściągnięcie jej jest bardzo trudne, nawet Indra tego nie potrafi (10.15.5-6)
- niespacyfikowana wywołuje dwunastoletnią suszę (10.15.23)
antidotum: brahmaśiras
przykład użycia:
- Rama przeciw Rawanie (3.274.24-25)
- Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie (prājāpatya, 4.59.21)
- Drona przeciw Judhiszthirze wraz z pociskiem Indry, ten przeciwdziałał pociskiem Indry (prājāpatya, 7.132.31-32)
- Drona często używa przeciw armii Pandawów i Pańćalów (np. 7.164.79-83)
- Ardźuna często niweluje nią działanie innych pocisków
- Aśwatthaman wypuszcza przeciw goniącemu go Bhimie – bierze trawę w lewą rękę, myśli o niebiańskiej broni i intonuje mantrę, z trawy wydobywa się ogień zdolny do skonsumowania trzech światów
- Ardźuna przyzywa ją do strzały ańdźalika (añjalika) i zabija nią Karnę (tu nazwana: mahāstra, 8.67.16-22)
- Ardźuna przeciwdziała jej tym samym pociskiem (10.15.23, 10.14.4-11)
- -na prośbę Narady (Nārada) i Wjasy (Kṛṣṇadvaipāyana) Ardźuna wycofuje swój pocisk
- Aśwatthaman nie potrafi go powściągnąć i kieruje przeciw płodowi w łonie Uttary (10.15.31-32)
- Kryszna chroni potomka Pandawów, z którego ciała wydobywa się jasne światło, pocisk wraca do Brahmy (14.69.1-2)
|
daṇḍa
|
właściciel: bóg śmierci (Yama, Antaka, Kāla, Mṛtyu, Daṇḍapāṇi, Daṇḍin)
inne nazwy: kāladaṇḍa, yāmya
- bóg śmierci, podobnie jak Waruna, posiada pęta (pāśa) identyfikowane jako: kiṁkara
powstanie: Indra wraz z innym orężem (vajra, cakra) kazał ją wykonać z kości Dadhićego (Dadhīca) (9.50.30)
sukcesja:
- Jama przekazał ją Ardźunie zgodnie z procedurą (vidhivat), z zaklęciami (samantra), osprzętem (sopacāra), procedurą wypuszczenia (samokṣa) i powściągnięcia (sanivartana) (3.42.23-24; 12.5.13-14)
- znali ją również: Bhīṣma, Droṇa, Yudhiṣṭhira
działanie:
- może oznaczać każdą karzącą broń, np. Brahmy (brahmadaṇḍa) czy Rudry (rudradaṇḍa)
- są do niej porównywane: strzały, maczugi (gadā), włócznie (śakti, śūla, tomara), łuki, kły słonia, a nawet wyrwane do walki drzewa
antidotum: daṇḍa
przykład użycia:
- Bhiszma i Ardźuna użyli jej przeciw sobie w czasie wojny o bydło (4.59.21)
- jako jedna z trzech broni (daṇḍa) krążących wokół rydwanu Śiwy (brahmadaṇḍa, kāladaṇḍa, rudradaṇḍa, 8.24.79)
- Bhima może walczyć nawet ze śmiercią uzbrojony w kinkarę i dandę (8.34.20)
- Jama uzbrojony w kinkarę lub pęta (pāśa) przychodzi zabrać Satjawanta (Satyavant) (9.31.47, 3.281.9)
|
indrāstra
|
właściciel: Indra
inne nazwy: indrajāla, iṣujāla, aindrāstra, māhendrāstra, śakrāstra, paurandara
- inną broną Indry jest: vajra
sukcesja:
- Ardźuna poznał od Drony (paurandara, 1.181.20)
- Satjaki (Sātyaki) poznaje ją od Ardźuny (6.78.39)
- znał ją Ardźuna i Kryszna (6.116.38) oraz Drona (7.166.2)
działanie:
- z jednej strzały powstaje deszcz strzał
- strzały stają się twarde jak piorun (vajra)
- strzały świetliste (tejomaya, vimalāgnivarṇa) i jasne jak słońce (ādityasaṁkāśa, 4.58.8)
- tworzy cuda w przestworzu (prāduścakārādbhutam antarikṣe)
- strzały tną przeciwników, wozy i rydwany
- używana w sytuacjach wielkiego zagrożenia lub w celu zwalczenia ułudy (māyā)
- występuje często z czasownikiem „zamanifestować” (praduṣkṛ)
antidotum: aindrāstra, brāhmāstra
przykład użycia:
- Ardźuna przeciw deszczowi kamieni (aśmavarṣa) w walce z Niwatakawaćami (3.168.2)
- Ardźuna przeciw gandharwom – zakrywa ich siecią strzał (indrajāla, 3.234.17-18)
- Ardźuna podczas walki o bydło (4.58.8-9)
- Ardźuna przeciw Bhiszmie, Durjodhanie, Bhuriśrawie i Śalji (6.55.106-110)
- Ardźuna, gdy jest otoczony przez tysiące wojów (6.77.32)
- Satjaki zwalczył nią ułudę Alambuszy (6.78.40)
- Ardźuna przeciwdziała zaklęciu złudy Śakuniego – spadająca broń i atakujące zwierzęta (iṣujāla, 7.29.21)
- Ardźuna przeciw broni ogniowej Karny (iṣujāla, 7.31.52)
- Ardźuna w formacji dysku przeciw Śrutaju i Aćjutaju (7.68.7-13)
- Judhiszthira przeciw aindrastrze i pradźapatji użytym przez Dronę (7.132.32)
- Ardźuna i Drona przeciwko sobie (7.163.28)
- Ardźuna tnie nią rydwany i ciała wespół przysięgających (8.19.22-29)
- Ardźuna, gdy jest ranny w pierś (8.37.30-31)
- synowie Dhrytarasztry przeciw Judhiszthirze (indrajāla, 8.43.21)
- Ardźuna w pojedynku z Karną przeciwko brahmastrze (8.66.48-50)
|
kaubera
|
właściciel: Kubera
inne nazwy: antardhāna, śibikā („lektyka”)
sukcesja:
- Ardźuna otrzymał od Drony
- Ardźuna otrzymał od Kubery po walce z Kiratą
działanie:
- czyni niewidocznym (antarhita)
- pozbawia wigoru, blasku, mocy (ojas, tejas, dhyuti) i usypia przeciwnika (prasvāpana)
antidotum: kaubera
przykład użycia:
- Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt czyni się niewidocznym (antardhāna, 1.125.20)
- Kubera, by pomóc Indrze podczas spalenia lasu Khandawa (śibikā, 1.218.31), komentator Nilakantha (Nīlakaṇṭha) uważa ją za maczugę (gadā)
- Ardźuna otrzymał od Kubery (antardhāna, 3.42.33-34)
- Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie wraz z innymi pociskami podczas wojny o bydło (kaubera, 4.59.21)
|
mādhava
|
właściciel: Indra
działanie:
- tnie miecze, trójzęby (triśūla) i włócznie (tomara) na części
przykład użycia:
- Ardźuna przeciw Niwatakawaćom (3.167.19-20)
|
māyā
|
inne nazwy: astramāyā, mahāmāyā
działanie: różne pociski powodujące złudzenie, domena antybogów i gandharwów
typy ułudy (māyā) i przykłady jej użycia:
- bibhīṣikā (przerażająca) – ułuda stosowana przez gandharwów, ciśnięta na znawców broni (astrajña) nie przynosi rezultatu, znika jak mgła (phenavat) (1.158.24)
- daiteyāstra – ułuda antybogów, Śalwa (Śālva) używa przeciw Pradjumnie, może jednocześnie wypuszczać wiele strzał, Pradjumna pokonał ją pociskiem Brahmy (brahmāstra, 3.20.16-18)
- Niwatakawaćowie przeciw Ardźunie (3.168.1-25):
- aśmavarṣa (deszcz kamieni) – Ardźuna przeciwdziała pociskiem Indry (indrāstra)
- jalavarṣa (kaskady wody) – Ardźuna pokonuje pociskiem wysuszającym (viśoṣaṇa)
- agnimāyā (złuda ognia) – Ardźuna pokonuje pociskiem wodnym (salilāstra)
- vāyu (wiatr) – Ardźuna pokonuje je pociskiem górskim (śaila)
- astravarṣa (deszcz broni) – zastosowany jednocześnie (yaugapadya) z innymi złudami
- tamas (ciemność) – Ardźuna zwalcza swym pociskiem ułudy (astramāyā)
- rakszas Alambusza (Alambuṣa) przeciw Abhimanju, ten pokonuje pociskiem Słońca (bhāskara, 6.97.21-23)
- Śakuni przeciw Ardźunie (7.29.15-26):
- potok broni, dzikie zwierzęta, rakszasy – Ardźuna pokonuje siecią strzał (iṣujāla)
- tāmasa (ciemność) – z głosem rugającym – Ardźuna niszczy światłem (jyotiṣa)
- jalaughas (powódź wody) – Ardźuna pokonuje pociskiem Słońca (ādityāstra)
- Abhimanju przeciw przyjaciołom syna Śalji używa pocisku gandharwów (gāndharva) powodującego złudę rydwanów (rathamāyā), widziany jest w wielu miejscach, purusza się szybko jak wirująca żagiew – nauczył się tego od Ardźuny, który otrzymał pocisk od gandharwy Tamburu (7.44.21-24)
- tāmasa (ciemność) – rakszasy przeciw Ardźunie (8.65.18)
|
mohanāstra
|
inne nazwy: pramohanāstra, sammohana
działanie:
- utrata świadomości, letarg, unieruchomienie (śāntipara)
antidotum: prajñāstra
przykład użycia:
- Ardźuna w czasie porwania bydła przeciw Kaurawom – ogłupia ich i unieruchamia (sammohana, 4.61.8-11)
- Dhrysztadjumna przeciw synom Dhrytarasztry, Drona przeciwdziała pradźńastrą (pramohanāstra, 6.73.42-49)
|
nārāyaṇāstra
|
właściciel: Narajana
sukcesja:
- otrzymał ją Drona i Aśwatthaman od Narajany w przebraniu bramina, nikt inny jej nie zna, nawet Ardźuna i Kryszna (7.166.41-50)
działanie:
- w czasie uwalniania zrywa się wiatr, pada deszcz z bezchmurnego nieba, ziemia drży, rzeki płyną w przeciwnym kierunku
- uwalnia ostre i potężne strzały wypełniające kierunki świata oraz potoki boskich broni (śastravarṣa): maczugi (gadā), pociski (śataghni), ogień (hutāśana) i dyski o ostrych krawędziach (cakra, kṣurānta)
- powinna być użyta tylko w największych trudnościach, nigdy w pośpiechu (sahasā)
- nie wraca bez uśmiercenia kogoś (nawet niezasługującego na śmierć)
- może być użyta tylko raz i nie można jej wycofać – wycofana zabije właściciela
antidotum:
- zabija tylko walczącego wroga – należy się poddać i prosić o ochronę
- by jej przeciwdziałać, Kryszna nakazuje zejść na ziemię i odłożyć bronie
- gdy Bhima chwyta maczugę, aby z nią walczyć – oręż rośnie w siłę
- by ratować brata, Ardźuna próbuje pokonać ją pociskiem Waruny (vāruṇāstra) – bez skutku
przykład użycia:
- Aśwatthaman po śmierci ojca, by zabić Pandawów (7.170.16-51)
|
parjanyāstra
|
właściciel: Chmura (Parjanya)
inne nazwy: pārjanyāstra
działanie:
- tworzy deszczowe chmury
- dostarcza płynów z ziemi
przykład użycia:
- Ardźuna uwalnia ją podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.225.19)
- Ardźuna, by stworzyć napój poległemu Bhiszmie – recytuje mantrę nad świetlistą (dīpta) strzałą i przeszywa nią ziemię, wypływa z niej sok jak nektar (6.116.22-23)
|
parvata
|
właściciel: Twasztar (Tvaṣṭṛ)
inne nazwy: pārvata, śailāstra
działanie:
- tworzy góry
- wiatr przestaje wiać, wycisza się przestwór
przykład użycia:
- stosuje ją Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt na arenie (1.125.19)
- trzyma ją Twasztar pomagając Indrze podczas spalania lasu Khandawa (1.218.33)
- Ardźuna przeciw Kiracie (śailāstra, 3.163.32)
- Ardźuna zatrzymuje nią wiatr wywołany przez Niwatakawaćów (śailāstra, 3.168.9-10)
|
pāśa
|
właściciel: Waruna (Pāśabhṛt, Pāśin)
inne nazwy: vāruṇāstra
sukcesja:
- Ardźuna otrzymuje od Waruny (3.42.27-30)
działanie:
- są to pęta do wiązania grzeszników (szczególnie kłamców, 2.61.67-68)
- pęta zwalniane są jedne po drugich co jakiś czas (np. raz na rok)
przykład użycia:
- Waruna wiąże nimi synów Diti podczas walki z Taraką (Tārakāsura, 3.42.28)
- Waruna wiąże nimi Balina, syna Wiroćany (Virocana, 12.220.18)
|
pāśupata
|
właściciel: Śiwa
inne nazwy: traiyambaka, brahmaśiras (3.41.8), rudrāstra, raudrāstra (3.163.47-48)
powstanie: z nektaru (amṛta 3.89.11)
sukcesja:
- Ardźuna otrzymał ją po pojedynku z Śiwą (Kirāta, 3.41.7-8)
- Ardźuna drugi raz zdobywa ją od Śiwy we śnie po śmierci Abhimanju (7.57.17-81)
działanie:
- tworzy tysiące dzid (śūla), maczug (gadā) i wężowych strzał (aśīviṣākāra, 3.41.10-15)
- po uwolnieniu pojawiają się straszliwe zwierzęta: lwy, tygrysy, bawoły, węże, krowy, słonie, sṛmara, śarabha, oraz: piśāca, yakṣa, guhyaka, nairṛta, yātudhāna i inne potwory uśmiercające wrogów (3.170.42-51)
- nie może być użyta przeciw ludziom – gdyż spali cały świat
- może być użyta tylko w wielkim zagrożeniu (pīḍyamāna) albo jako ochrona
- ma postać potwora: trzy głowy, dziewięć oczu, trzy usta, sześć rąk, płonący, włosy jak ogień, pokryty wężami (3.170.38-39); jedna noga, straszne zęby, tysiące głów i brzuchów, ramion, języków, oczu (13.14.126)
- jest potężniejsza od innego oręża takiego jak: brāhma, nārāyaṇa, aindra, āgneya, vāruṇa, może pokonać wszystkie inne bronie (sarvaśastravighātana, 13.14.127)
antidotum: paśupata
przykład użycia:
- Ardźuna przeciw Niwatakawaćom (3.170.38-51)
- Drona i Ardźunia przeciw sobie (7.163.28)
- Śiwa niszczy nią Tripurę (8.24.10-12, 115-120)
- Karna przeciw Judhiszthirze (8.43.18-21)
- Aśwatthaman zabija nią śpiących w obozie Pandawów i Pańćalów (10.8.31-32)
|
prajñāstra
|
inne nazwy: saṁbodhana
działanie:
- przywraca świadomość
- budzi z uśpienia / letargu
przykład użycia:
- Wibhiszana (Vibhīṣana) przywraca świadomość Ramy i Lakszmany powalonych strzałami Indradźita (3.273.5-7)
- Wasowie radzą jej użycie Bhiszmie, gdyby uśpił Paraśuramę (5.184.15)
- Drona przywraca świadomość synom Dhrytarasztry trafionych pociskiem omraczającym (pramohanāstra) Dhrysztadjumny (6.73.42-50)
|
prasvāpa
|
właściciel: Pan stworzeń (Prajāpati)
inne nazwy: prājāpatya (może też oznaczać: brahmaśiras)
powstanie:
- stworzył ją Wiśwakarman dla Pradźapatiego (5.184.9-17, 22-23)
działanie:
antidotum: prājāpatya
przykład użycia:
- Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie (prājāpatya, 4.59.21)
- Wasowie radzą, by Bhiszma użył jej w walce z Paraśuramą – wycofuje ją na prośbę bogów, by nie obrazić mistrza, Paraśurama uznaje swoją porażkę (5.186.1-8)
|
sahasraghnī
|
działanie:
- jest niczym błyskawica (vidyut) w chmurach,
- emituje strzały tnące kości i przeszywające czułe punkty
przykład użycia:
- Ardźuna przeciw Kaurawom (5.47.49)
|
sāvitra
|
właściciel: Słońce (Savitṛ, Āditya, Sūra)
inne nazwy: viśoṣaṇa, ādityāstra, saura
sukcesja:
- Ardźuna uczy się jej w pałacu Indry
działanie:
- wysusza
- stosowana przeciw pociskom wodnym i złudzie (māyā) deszczu
przykład użycia:
- Ardźuna wysuszył nią deszcz stworzony prze ułudę Niwatakawaćów (viśoṣaṇa, 3.168.8)
- Ardźuna przeciw gandharwom, którzy uwięzili Kaurawów – powstają strzały palące wrogów (saura, 3.234.17-18)
- Drona z innymi pociskami (vāruṇa, yāmya, āgneya, trāṣṭra) przeciw Judhiszthirze, ten przezwycięża je tymi samymi pociskami (sāvitra, 7.132.29-30)
|
sthūṇākarṇa
|
działanie:
- „kolumnoucha” – wymieniana wraz z dwoma najpotężniejszymi pociskami: pāśupata, brahmāstra (5.47.100)
przykład użycia:
- Ardźuna używa przeciw gandharwom (3.24.17)
- Ardźuna grozi, że jej użyje w wiadomości wysłanej przez Sańdźaję (5.47.100)
- Balarama uwalnia ją przeciw maczudze (gadā) ciśniętej przez Dźarasandhę (Jarāsandha, 7.156.10-14)
|
sudarśana
|
właściciel: Ogień / Kryszna (Cakrin, Cakrāyudha, Cakradhara, Rathāṅgapāṇi, Rathacakrabhṛt)
inne nazwy: cakra, vaiṣṇava, āgneya
- nazywana również: ostrym kołem (akuṇṭhamaṇḍala), częścią rydwanu (rathāṅga), szybko wirującą (capala, udagravegavat) (1.17.20-21), najlepszym wśród dysków (cakraratna), uczynioną z metalu (ayasmaya, 10.12.20, 16.4.3), mającą tysiąc szprych (sahasrāra, 10.12.20), mającą dobry uchwyt / piastę (sunābha / vajranābha, 1.216.21)
powstanie:
- stworzona przez bogów w dawnych czasach, bóg ognia umieszcza ją w jeziorze Waruṇy (varuṇahrada), uczyniona z bezdymnego płomienia (5.96.17-18)
sukcesja:
- bóg ognia podarował ją Krysznie przed spaleniem lasu Khandawa (Khāṇḍava), Waruna zgodził się, by wyciągnąć ją z jeziora i wręczyć Krysznie (16.4.3)
- Aśwatthaman będąc w Dwarace prosi o nią Krysznę – nie może jej unieść (10.12.14-8)
- gdy Jadawowie szykują się do pielgrzymki (tīrthayātrā) nad ocean, ćakra opuszcza Krysznę i wznosi się w niebo (16.4.3), bóg ognia informuje Pandawów o jej odejściu (17.1.33-38)
działanie:
- ostrymi krawędziami (kṣurānta, kṣuranemi, 3.23.30, 6.55.86, 8.65.19) ścina głowy i tnie ciała przeciwników, ale czasem ich również pali
- przypomina lotos (cakrapadma) o ostrych krawędziach (kṣurāntatīkṣṇāgra) z rozwiniętymi płatkami (sujātapatra, 6.55.89-90)
- ciskana siłą ramion (bhujavīrya, 3.23.31), ale wiruje z mocy ułudy (māyā) Kryszny (5.66.2)
- zabija wrogów i wraca do ręki właściciela (1.216.21-30)
przykład użycia:
- Wisznu ścina nią głowę Rahu (Rāhu, 1.17.5-7)
- Wisznu tnie nią antybogów na kawałki, a czasem ich pali (1.17.18-28)
- Kryszna zabija antybogów i zwierzęta w lesie Khandawa (1.218.26-27, 1.219.2-7)
- Kryszna obciął nią głowę Śiśupali (Śiśupāla, 3.15.3-13)
- Kryszna zabija nią Śalwę (Śālva), ciska używając siły ramion, ćakra przecina miasto Saubha na pół jak piła kolumnę i wraca do rąk Kryszny, następnie ciśnięta siłą ramion (bhujavīrya) przecina Śalwę (3.23.28-36)
- Kryszna prosi Satjakiego, by umieścił ją w rydwanie wraz z innymi broniami przed wyjazdem do Hastinapury (5.81.12)
- jako jedna z broni, którą dzierży Kryszna rozsierdzony na Kaurawów w ich sali zgromadzeń, inne bronie to: gadā, śakti (włócznia), śārṅga (łuk), lāṅgala (radło), nandaka (miecz) (5.129.9-10)
- Kryszna zamierza nią zabić Bhiszmę, wznosi ćakrę (rathāṅga), zeskakuje z rydwanu i biegnie ku niemu, powstrzymuje go Ardźuna (6.55.63-101)
Jako broń konwencjonalna:
- ćakrą walczy Abhimanju, gdy zostaje pozbawiony innych broni (7.47.38-40)
- Ghatotkaća ciska ćakrę w Karnę, ten pokonuje ją strzałami (7.150.43-44)
|
śakti
|
właściciel: Indra / Karttikeja
inne nazwy: vāsavī
sukcesja:
- Indra wymienia ją za zbroję (kavaca) i kolczyki (kuṇḍala) Karny (3.294.20-33)
- Indra podarował Karttikeji podczas jego namaszczenia (9.45.41)
działanie:
- włócznia niezawodnie zabija wroga, przeciw któremu została ciśnięta
- jest jednorazowa (ekagnī) – po zabiciu wroga wraca do Indry (7.158.2)
- uderzenie przypomina upadek meteoru lub gromu
- wypuszczona tworzy wiele innych dzid
- pali ogniem
- użyta bezmyślnie zabija ciskającego
przykład użycia:
- Karna zabija nią Ghatotkaćę – Ghatotkaća staje się wielki, śakti niszczy jego ułudę i przeszywa pierś (7.154.48-57)
- Karttikeja użył jej przeciw Tarace (Tāraka, 9.45.60-70)
|
śūla
|
właściciel: Śiwa (Śūlapāṇi, Śūlin, Śūlāṅka, Triśūlapāṇi)
inne nazwy: triśūla
sukcesja:
- posiada ją również Nandin (13.14.144)
działanie (13.14.131-136):
- trójząb (triśikha) o ostrym szczycie (atitīkṣṇāgra)
- może rozedrzeć ziemię, wysuszyć ocean, pochłonąć świat
- jako uosobiona postać: ma barwę ognia bez dymu (vidhūma), jest czarna, jest niczym słońce podczas zniszczenia świata, trzyma węże w dłoni (sarpahasta)
- równa lub przewyższająca paśupatę (pāśupata)
|
tvāṣṭra
|
właściciel: Cieśla (Tvaṣṭṛ)
sukcesja:
- zna ją tylko Ardźuna i Kryszna (6.116.38-39)
działanie:
- tworzy tysiące postaci identycznych z wypuszczającym pocisk
- wrogowie zabijają się nawzajem widząc w towarzyszach swego oponenta
- niszczy strzały wrogów i ich zabija
przykład użycia:
- Ardźuna przeciw wespół przysięgającym (saṁśaptaka, 7.18.11-15) – tworzy liczne postacie Kryszny i Ardźuny
- Bhima przeciw Alambuszy, niszczy jego iluzje (māyā), tworzy tysiące strzał (7.83.34-36)
- Drona przeciw Judhiszthirze (7.132.29-30)
- Drona przeciw Ardźunie (7.163.28)
|
vaiṣṇavāstra
|
właściciel: Wisznu
inne nazwy: vaiṣṇava
sukcesja:
- Ziemia (Bhūmi) prosi o nią dla swego syna Naraki (Naraka), od niego dziedziczy ją władca Pragdźjotiszy (Prāgjyotiṣa, 7.28.26-33)
przykład użycia:
- Pragdźjotisza przyzywa ją do ankusa (aṅkuśa) i ciska w Ardźunę, Kryszna nadstawia swą pierś i broń zmienia się w girlandę (7.28.16-18)
|
vajra
|
właściciel: Indra (Vajrin, Vajrabhṛt, Vajrapāṇin)
inne nazwy: kuliśa, aśani
- różna od gromu (aśani) stworzonego przez Rudrę, którym włada Ghatotkaća (1.150.90-93)
powstanie:
- gdy Kalejowie (Kāleya) pod przywództwem Wrytry (Vṛtra) zaatakowali Indrę, ten wysłał bogów po kości Dadhićego (Dadhica) – Cieśla (Tvaṣṭṛ) wyrabia z nich bronie (3.98.3-24)
- Indra szuka właściwej broni, z kości Dadhićego wytwarza następujące bronie: vajra, daṇḍa, cakra, gadā (9.50.25-33)
- stworzona, by zabić Wiśwarupę – trójgłowego syna Cieśli (Viśvarūpa, 12.329.25-27)
sukcesja:
- Arjuna otrzymuje wiedzę o niej od Indry (3.89.12)
działanie:
- identyfikowana z toporem – obcina głowy
- identyfikowana z gromem (aśani) – Indra atakuje nią wraz z burzą i deszczem (14.10.1-16)
- rozbija głowy na kawałki (np. 2.61.63)
- ma sześć końców (ṣaḍaśra)
- może przybierać dowolny kształt, np. tygrysa
antidotum: vāyavya, vajra
przykład użycia:
- Indra uderza nią w Garudę, gdy ten kradnie nektar (amṛta), Garuda stwierdza, że z szacunku dla Dadhićego upuści jedno pióro (1.29.17.23)
- Indra atakuje nią Ardźunę podczas spalania lasu Khandawa (Khāṇḍava), ten odpowiada pociskiem wietrznym (vāyavya, 1.218.13-16, 29-30)
- Indra zabija nią Wrytrę (3.99.1-15)
- Ardźuna używa jej w walce z Niwatakawaćami, jego strzały zmieniają się w gromy (vajra, 3.169.12-17)
- Indra prosi Cieślę o pomoc, ten zmienia topór w grom (5.9.27) i obcina głowę Trójgłowemu (Triśiras) toporem (5.9.15-34)
- Indra zabija Wrytrę gromem schowanym w pianie, w którą wszedł Wisznu (5.10.11-29, 38)
- Indra przeciw Marutom – wraz z burzą i deszczem (14.10.1-16)
- Indra prosi, by się zamieniła w tygrysa i zabiła Suwarnasthiwanę (Suvarṇaṣṭhīvana, 12.31.27-34)
- Ardźuna używa jej na wespół przysięgających (7.26.9-20)
Jako broń konwencjonalna:
- wadźry używają w walce przeciw sobie Bhima i Karna (7.113.20)
- używa ich Ghatotkaća i rakszasowie (7.154.36)
|
vāruṇāstra
|
właściciel: Waruna (Varuṇa)
inne nazwy: salilāstra
sukcesja:
- Ardźuna poznaje ją w pałacu Indry (3.164.29)
- znają ją: Arjuna, Rāma Jāmadagnya, Bhīṣma, Droṇa, Sātyaki, Śikhaṇḍin, Yudhiṣṭhira, Karṇa
działanie:
- niebo pokrywa się chmurami, nastaje ciemność
- tworzy potoki wody mogące miażdżyć przeciwnika
antidotum: vāyavyāstra
przykład użycia:
- Śakuni przeciw Ardźunie (7.29.24)
- Satjaki (Sātyaki) przeciw pociskowi ogniowemu Drony (āgneya, 7.73.46-48)
- Ardźuna przeciwdziała jej pociskiem wiatru (vāyavyāstra, 8.67.11)
- Bhiszma miażdży nią konie rydwanu Śalwy (Śālva, 1.96.37)
|
vāyavyāstra
|
właściciel: bóg wiatru (Vāyu, Vāta, Mātariśvan)
inne nazwy: vāyuvarṣa, māruta
sukcesja:
Ardźuna zdobywa ją trzykrotnie:
- od Drony, gdyż używa jej podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.125.19)
- od Wiatru, po pojedynku z Kiratą (1.225.12)
- otrzymał ją między innym orężem w pałacu Indry (3.164.29)
- znali ją: Droṇa, Bhīṣma, Karṇa Aśvatthāman, Yudhiṣṭhira, Pāṇḍya, Kṛṣṇa (6.116.39)
działanie:
- wywołuje wiatr mogący unosić rydwany, słonie i wojowników, wyrywać drzewa i zabijać ludzi
- odpędza złudzenie ciemności i chmur
- zmiata deszcz strzał i pocisków przeciwnika
antidotum: śaila
przykład użycia:
- Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.125.19)
- Ardźuna podczas spalania lasu Khandawa (Khāṇḍava, 1.218.15)
- Ardźuna przeciw Kaurawom (māruta, 5.140.6)
- Ardźuna przeciw Trigartom, Drona odpowiada pociskiem górskim (śaila, 6.98.18-20)
- Ardźuna przewiewa nią bronie wespół przysięgających – wiatr unosi ich konie, słonie i rydwany jak liście (7.18.17-23)
- Niwatakawaćowie przeciw Ardźunie, ten przeciwdziała pociskiem górskim (śaila, 3.168.9-10)
|
