Lista boskiego oręża

Z pl-MahabharataWiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Alfabetyczna lista oręża

nazwa opis
āgnyastra
właściciel: Ogień (Āgni, Jātavedas)

inne nazwy: āgneyāstra, jātavedas

  • czasami identyfikowana z Sudarśaną (1.216.21; 7.10.21; 3.23.28)

sukcesja:

  • Bṛhaspati – Bharadvāja – Agniveśya – Droṇa – Arjuna (1.158.26-27)
  • Ardźuna przekazuje ją gandharwie (Aṅgāraparṇa) w zamian za konie (1.158.51)
  • Ardźuna również otrzymał ją od Ognia (4.56.14) oraz od Indry (1.225.12)

działanie: wypuszczane strzały stają w ogniu i spalają przeciwników

antidotum: vāruṇāstra, brāhmāstra, āgneyāstra

przykład użycia:

  • Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.125.19)
  • Ardźuna przeciw Angaraparnie (Aṅgāraparṇa) – pali rydwan gandharwy (1.158.28-29, 37)
  • Ardźuna w walce z Ćitraseną – zabija gandharwów tysiącami (3.234.7)
  • Drona i Ardźuna przeciw sobie podczas wojny o bydło (4.53.48)
  • Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie (4.59.21)
  • Bhiszma przeciw Paraśuramie, ten przeciwdziała pociskiem Waruny (vāruṇāstra, 5.181.12)
  • Karna przeciw Ardźunie – łuk staje w ogniu, lecą ogniowe strzały (7.31.51-52)
  • Drona przeciw Jujudhanie, ten przeciwdziałał jej pociskiem Waruny (vāruṇāstra, 7.73.46)
  • Drona przeciw Judhiszthirze (7.132.29-30)
  • Aśwatthaman przeciw Ardźunie – powstaje deszcz strzał (śaravarṣa), zimny wiatr, słońce traci blask, strzały palą wrogów jak ogień końca świata (saṁvartaka), Ardźuna pokonał ją pociskiem Brahmy (brāhmāstra, 7.172.16- 33)
  • Ardźuna przeciw Karnie (jātavedas), pali ogniem, ten przeciwdziała jej pociskiem Waruny (8.67.9-10)
aśani
powstanie:
  • broń stworzona przez Rudrę

działanie:

  • „grom” różny od należącego do Indry
  • składa się z ośmiu dysków (aṣṭacakra)

przykład użycia:

  • Ghatotkaća ciska go przeciw Karnie, ten odkłada łuk i chwyta go, następnie ciska w przeciwnika, „grom” pali rydwan, woźnicę i konie Ghatotkaćy (7.150.90-93)
ātharvaṇa
sukcesja:
  • Karna otrzymał od Paraśuramy

przykład użycia:

  • Karna niszczy nim palący pocisk Ardźuny (8.66.3)
bhārgavāstra
właściciel: Paraśurama (Bhārgava)

sukcesja:

  • Karna otrzymał od Paraśuramy (8.51.101-104)

działanie:

  • multiplikuje strzały

przykład użycia:

  • Karna użył przeciw Pańćalom, tworzy miliony (prayuta, arbuda) strzał (8.45.34-46)
brahmaśiras
właściciel: Brahma

inne nazwy: brahmāstra, brāhmāstra, paitāmaha, pārameṣṭhya, mahāstra, prājāpatya

  • prājāpatya identyfikowana jest też jako: prasvāpa
  • nazywana: iṣīkā, aiṣīka, gdyż może być przywołana do łodygi trzciny bądź trawy
  • może być identyczna z „kijem Brahmy” (brahmadaṇḍa), bronią najczęściej występującą w porównaniach, np. do oręża, którym Rama zabił Rawaṇę, maczugi Bhimy czy lecącego Garudy

powstanie: powstaje z mocy (tejas) Brahmy (10.15.7)

sukcesja:

  • Drona otrzymał ją od Agastji (10.12.14)
  • Drona przekazał ją Ardźunie i Aśwatthamanie – drugiemu z niechęcią (10.12.5-6)
  • Aśwathaman próbuje wymienić ją na dysk Kryszny, lecz nie może go udźwignąć (10.12.15-36)
  • Ardźuna otrzymuje ją w pałacu Indry wraz z innym orężem (3.164.30)
  • Karna prosi Dronę o jej przekazanie, ale ten odmawia
  • Karna poznaje ją od Paraśuramy (12.3.2) ale ponieważ skłamał, by ją zdobyć, ma być nieefektywna (12.3.30-31)

działanie:

  • zwolnienie powoduje ogień końca świata, drżenie ziemi, ogromny blask i żar
  • tworzy płomień z kręgiem blasku (mahājvālam tejomaṇḍalasaṁvṛtam, 10.14.8)
  • tworzy wielką ilość płonących strzał
  • tworzy ogień zdolny wypełnić przestwór i spalić wszystkie istoty
  • może być użyta tylko przeciw nadludziom (amānuṣaḥ śatruḥ)
  • użyta przeciw słabemu przeciwnikowi spali świat (1.123.75-77)
  • powściągnięcie jej jest bardzo trudne, nawet Indra tego nie potrafi (10.15.5-6)
  • niespacyfikowana wywołuje dwunastoletnią suszę (10.15.23)

antidotum: brahmaśiras

przykład użycia:

  • Rama przeciw Rawanie (3.274.24-25)
  • Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie (prājāpatya, 4.59.21)
  • Drona przeciw Judhiszthirze wraz z pociskiem Indry, ten przeciwdziałał pociskiem Indry (prājāpatya, 7.132.31-32)
  • Drona często używa przeciw armii Pandawów i Pańćalów (np. 7.164.79-83)
  • Ardźuna często niweluje nią działanie innych pocisków
  • Aśwatthaman wypuszcza przeciw goniącemu go Bhimie – bierze trawę w lewą rękę, myśli o niebiańskiej broni i intonuje mantrę, z trawy wydobywa się ogień zdolny do skonsumowania trzech światów
  • Ardźuna przyzywa ją do strzały ańdźalika (añjalika) i zabija nią Karnę (tu nazwana: mahāstra, 8.67.16-22)
  • Ardźuna przeciwdziała jej tym samym pociskiem (10.15.23, 10.14.4-11)
  • -na prośbę Narady (Nārada) i Wjasy (Kṛṣṇadvaipāyana) Ardźuna wycofuje swój pocisk
  • Aśwatthaman nie potrafi go powściągnąć i kieruje przeciw płodowi w łonie Uttary (10.15.31-32)
  • Kryszna chroni potomka Pandawów, z którego ciała wydobywa się jasne światło, pocisk wraca do Brahmy (14.69.1-2)
daṇḍa
właściciel: bóg śmierci (Yama, Antaka, Kāla, Mṛtyu, Daṇḍapāṇi, Daṇḍin)

inne nazwy: kāladaṇḍa, yāmya

  • bóg śmierci, podobnie jak Waruna, posiada pęta (pāśa) identyfikowane jako: kiṁkara

powstanie: Indra wraz z innym orężem (vajra, cakra) kazał ją wykonać z kości Dadhićego (Dadhīca) (9.50.30)

sukcesja:

  • Jama przekazał ją Ardźunie zgodnie z procedurą (vidhivat), z zaklęciami (samantra), osprzętem (sopacāra), procedurą wypuszczenia (samokṣa) i powściągnięcia (sanivartana) (3.42.23-24; 12.5.13-14)
  • znali ją również: Bhīṣma, Droṇa, Yudhiṣṭhira

działanie:

  • może oznaczać każdą karzącą broń, np. Brahmy (brahmadaṇḍa) czy Rudry (rudradaṇḍa)
  • są do niej porównywane: strzały, maczugi (gadā), włócznie (śakti, śūla, tomara), łuki, kły słonia, a nawet wyrwane do walki drzewa

antidotum: daṇḍa

przykład użycia:

  • Bhiszma i Ardźuna użyli jej przeciw sobie w czasie wojny o bydło (4.59.21)
  • jako jedna z trzech broni (daṇḍa) krążących wokół rydwanu Śiwy (brahmadaṇḍa, kāladaṇḍa, rudradaṇḍa, 8.24.79)
  • Bhima może walczyć nawet ze śmiercią uzbrojony w kinkarę i dandę (8.34.20)
  • Jama uzbrojony w kinkarę lub pęta (pāśa) przychodzi zabrać Satjawanta (Satyavant) (9.31.47, 3.281.9)
indrāstra
właściciel: Indra

inne nazwy: indrajāla, iṣujāla, aindrāstra, māhendrāstra, śakrāstra, paurandara

  • inną broną Indry jest: vajra

sukcesja:

  • Ardźuna poznał od Drony (paurandara, 1.181.20)
  • Satjaki (Sātyaki) poznaje ją od Ardźuny (6.78.39)
  • znał ją Ardźuna i Kryszna (6.116.38) oraz Drona (7.166.2)

działanie:

  • z jednej strzały powstaje deszcz strzał
  • strzały stają się twarde jak piorun (vajra)
  • strzały świetliste (tejomaya, vimalāgnivarṇa) i jasne jak słońce (ādityasaṁkāśa, 4.58.8)
  • tworzy cuda w przestworzu (prāduścakārādbhutam antarikṣe)
  • strzały tną przeciwników, wozy i rydwany
  • używana w sytuacjach wielkiego zagrożenia lub w celu zwalczenia ułudy (māyā)
  • występuje często z czasownikiem „zamanifestować” (praduṣkṛ)

antidotum: aindrāstra, brāhmāstra

przykład użycia:

  • Ardźuna przeciw deszczowi kamieni (aśmavarṣa) w walce z Niwatakawaćami (3.168.2)
  • Ardźuna przeciw gandharwom – zakrywa ich siecią strzał (indrajāla, 3.234.17-18)
  • Ardźuna podczas walki o bydło (4.58.8-9)
  • Ardźuna przeciw Bhiszmie, Durjodhanie, Bhuriśrawie i Śalji (6.55.106-110)
  • Ardźuna, gdy jest otoczony przez tysiące wojów (6.77.32)
  • Satjaki zwalczył nią ułudę Alambuszy (6.78.40)
  • Ardźuna przeciwdziała zaklęciu złudy Śakuniego – spadająca broń i atakujące zwierzęta (iṣujāla, 7.29.21)
  • Ardźuna przeciw broni ogniowej Karny (iṣujāla, 7.31.52)
  • Ardźuna w formacji dysku przeciw Śrutaju i Aćjutaju (7.68.7-13)
  • Judhiszthira przeciw aindrastrze i pradźapatji użytym przez Dronę (7.132.32)
  • Ardźuna i Drona przeciwko sobie (7.163.28)
  • Ardźuna tnie nią rydwany i ciała wespół przysięgających (8.19.22-29)
  • Ardźuna, gdy jest ranny w pierś (8.37.30-31)
  • synowie Dhrytarasztry przeciw Judhiszthirze (indrajāla, 8.43.21)
  • Ardźuna w pojedynku z Karną przeciwko brahmastrze (8.66.48-50)
kaubera
właściciel: Kubera

inne nazwy: antardhāna, śibikā („lektyka”)

sukcesja:

  • Ardźuna otrzymał od Drony
  • Ardźuna otrzymał od Kubery po walce z Kiratą

działanie:

  • czyni niewidocznym (antarhita)
  • pozbawia wigoru, blasku, mocy (ojas, tejas, dhyuti) i usypia przeciwnika (prasvāpana)

antidotum: kaubera

przykład użycia:

  • Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt czyni się niewidocznym (antardhāna, 1.125.20)
  • Kubera, by pomóc Indrze podczas spalenia lasu Khandawa (śibikā, 1.218.31), komentator Nilakantha (Nīlakaṇṭha) uważa ją za maczugę (gadā)
  • Ardźuna otrzymał od Kubery (antardhāna, 3.42.33-34)
  • Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie wraz z innymi pociskami podczas wojny o bydło (kaubera, 4.59.21)
mādhava
właściciel: Indra

działanie:

  • tnie miecze, trójzęby (triśūla) i włócznie (tomara) na części

przykład użycia:

  • Ardźuna przeciw Niwatakawaćom (3.167.19-20)
māyā
inne nazwy: astramāyā, mahāmāyā

działanie: różne pociski powodujące złudzenie, domena antybogów i gandharwów

typy ułudy (māyā) i przykłady jej użycia:

  • bibhīṣikā (przerażająca) – ułuda stosowana przez gandharwów, ciśnięta na znawców broni (astrajña) nie przynosi rezultatu, znika jak mgła (phenavat) (1.158.24)
  • daiteyāstra – ułuda antybogów, Śalwa (Śālva) używa przeciw Pradjumnie, może jednocześnie wypuszczać wiele strzał, Pradjumna pokonał ją pociskiem Brahmy (brahmāstra, 3.20.16-18)
  • Niwatakawaćowie przeciw Ardźunie (3.168.1-25):
  •    aśmavarṣa (deszcz kamieni) – Ardźuna przeciwdziała pociskiem Indry (indrāstra)
  •    jalavarṣa (kaskady wody) – Ardźuna pokonuje pociskiem wysuszającym (viśoṣaṇa)
  •    agnimāyā (złuda ognia) – Ardźuna pokonuje pociskiem wodnym (salilāstra)
  •    vāyu (wiatr) – Ardźuna pokonuje je pociskiem górskim (śaila)
  •    astravarṣa (deszcz broni) – zastosowany jednocześnie (yaugapadya) z innymi złudami
  •    tamas (ciemność) – Ardźuna zwalcza swym pociskiem ułudy (astramāyā)
  • rakszas Alambusza (Alambuṣa) przeciw Abhimanju, ten pokonuje pociskiem Słońca (bhāskara, 6.97.21-23)
  • Śakuni przeciw Ardźunie (7.29.15-26):
  •    potok broni, dzikie zwierzęta, rakszasy – Ardźuna pokonuje siecią strzał (iṣujāla)
  •    tāmasa (ciemność) – z głosem rugającym – Ardźuna niszczy światłem (jyotiṣa)
  •    jalaughas (powódź wody) – Ardźuna pokonuje pociskiem Słońca (ādityāstra)
  • Abhimanju przeciw przyjaciołom syna Śalji używa pocisku gandharwów (gāndharva) powodującego złudę rydwanów (rathamāyā), widziany jest w wielu miejscach, purusza się szybko jak wirująca żagiew – nauczył się tego od Ardźuny, który otrzymał pocisk od gandharwy Tamburu (7.44.21-24)
  • tāmasa (ciemność) – rakszasy przeciw Ardźunie (8.65.18)
mohanāstra
inne nazwy: pramohanāstra, sammohana

działanie:

  • utrata świadomości, letarg, unieruchomienie (śāntipara)

antidotum: prajñāstra

przykład użycia:

  • Ardźuna w czasie porwania bydła przeciw Kaurawom – ogłupia ich i unieruchamia (sammohana, 4.61.8-11)
  • Dhrysztadjumna przeciw synom Dhrytarasztry, Drona przeciwdziała pradźńastrą (pramohanāstra, 6.73.42-49)
nārāyaṇāstra
właściciel: Narajana

sukcesja:

  • otrzymał ją Drona i Aśwatthaman od Narajany w przebraniu bramina, nikt inny jej nie zna, nawet Ardźuna i Kryszna (7.166.41-50)

działanie:

  • w czasie uwalniania zrywa się wiatr, pada deszcz z bezchmurnego nieba, ziemia drży, rzeki płyną w przeciwnym kierunku
  • uwalnia ostre i potężne strzały wypełniające kierunki świata oraz potoki boskich broni (śastravarṣa): maczugi (gadā), pociski (śataghni), ogień (hutāśana) i dyski o ostrych krawędziach (cakra, kṣurānta)
  • powinna być użyta tylko w największych trudnościach, nigdy w pośpiechu (sahasā)
  • nie wraca bez uśmiercenia kogoś (nawet niezasługującego na śmierć)
  • może być użyta tylko raz i nie można jej wycofać – wycofana zabije właściciela

antidotum:

  • zabija tylko walczącego wroga – należy się poddać i prosić o ochronę
  • by jej przeciwdziałać, Kryszna nakazuje zejść na ziemię i odłożyć bronie
  • gdy Bhima chwyta maczugę, aby z nią walczyć – oręż rośnie w siłę
  • by ratować brata, Ardźuna próbuje pokonać ją pociskiem Waruny (vāruṇāstra) – bez skutku

przykład użycia:

  • Aśwatthaman po śmierci ojca, by zabić Pandawów (7.170.16-51)
parjanyāstra
właściciel: Chmura (Parjanya)

inne nazwy: pārjanyāstra

działanie:

  • tworzy deszczowe chmury
  • dostarcza płynów z ziemi

przykład użycia:

  • Ardźuna uwalnia ją podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.225.19)
  • Ardźuna, by stworzyć napój poległemu Bhiszmie – recytuje mantrę nad świetlistą (dīpta) strzałą i przeszywa nią ziemię, wypływa z niej sok jak nektar (6.116.22-23)
parvata
właściciel: Twasztar (Tvaṣṭṛ)

inne nazwy: pārvata, śailāstra

działanie:

  • tworzy góry
  • wiatr przestaje wiać, wycisza się przestwór

przykład użycia:

  • stosuje ją Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt na arenie (1.125.19)
  • trzyma ją Twasztar pomagając Indrze podczas spalania lasu Khandawa (1.218.33)
  • Ardźuna przeciw Kiracie (śailāstra, 3.163.32)
  • Ardźuna zatrzymuje nią wiatr wywołany przez Niwatakawaćów (śailāstra, 3.168.9-10)
pāśa
właściciel: Waruna (Pāśabhṛt, Pāśin)

inne nazwy: vāruṇāstra

sukcesja:

  • Ardźuna otrzymuje od Waruny (3.42.27-30)

działanie:

  • są to pęta do wiązania grzeszników (szczególnie kłamców, 2.61.67-68)
  • pęta zwalniane są jedne po drugich co jakiś czas (np. raz na rok)

przykład użycia:

  • Waruna wiąże nimi synów Diti podczas walki z Taraką (Tārakāsura, 3.42.28)
  • Waruna wiąże nimi Balina, syna Wiroćany (Virocana, 12.220.18)
pāśupata
właściciel: Śiwa

inne nazwy: traiyambaka, brahmaśiras (3.41.8), rudrāstra, raudrāstra (3.163.47-48)

powstanie: z nektaru (amṛta 3.89.11)

sukcesja:

  • Ardźuna otrzymał ją po pojedynku z Śiwą (Kirāta, 3.41.7-8)
  • Ardźuna drugi raz zdobywa ją od Śiwy we śnie po śmierci Abhimanju (7.57.17-81)

działanie:

  • tworzy tysiące dzid (śūla), maczug (gadā) i wężowych strzał (aśīviṣākāra, 3.41.10-15)
  • po uwolnieniu pojawiają się straszliwe zwierzęta: lwy, tygrysy, bawoły, węże, krowy, słonie, sṛmara, śarabha, oraz: piśāca, yakṣa, guhyaka, nairṛta, yātudhāna i inne potwory uśmiercające wrogów (3.170.42-51)
  • nie może być użyta przeciw ludziom – gdyż spali cały świat
  • może być użyta tylko w wielkim zagrożeniu (pīḍyamāna) albo jako ochrona
  • ma postać potwora: trzy głowy, dziewięć oczu, trzy usta, sześć rąk, płonący, włosy jak ogień, pokryty wężami (3.170.38-39); jedna noga, straszne zęby, tysiące głów i brzuchów, ramion, języków, oczu (13.14.126)
  • jest potężniejsza od innego oręża takiego jak: brāhma, nārāyaṇa, aindra, āgneya, vāruṇa, może pokonać wszystkie inne bronie (sarvaśastravighātana, 13.14.127)

antidotum: paśupata

przykład użycia:

  • Ardźuna przeciw Niwatakawaćom (3.170.38-51)
  • Drona i Ardźunia przeciw sobie (7.163.28)
  • Śiwa niszczy nią Tripurę (8.24.10-12, 115-120)
  • Karna przeciw Judhiszthirze (8.43.18-21)
  • Aśwatthaman zabija nią śpiących w obozie Pandawów i Pańćalów (10.8.31-32)
prajñāstra
inne nazwy: saṁbodhana

działanie:

  • przywraca świadomość
  • budzi z uśpienia / letargu

przykład użycia:

  • Wibhiszana (Vibhīṣana) przywraca świadomość Ramy i Lakszmany powalonych strzałami Indradźita (3.273.5-7)
  • Wasowie radzą jej użycie Bhiszmie, gdyby uśpił Paraśuramę (5.184.15)
  • Drona przywraca świadomość synom Dhrytarasztry trafionych pociskiem omraczającym (pramohanāstra) Dhrysztadjumny (6.73.42-50)
prasvāpa
właściciel: Pan stworzeń (Prajāpati)

inne nazwy: prājāpatya (może też oznaczać: brahmaśiras)

powstanie:

  • stworzył ją Wiśwakarman dla Pradźapatiego (5.184.9-17, 22-23)

działanie:

  • usypia przeciwnika

antidotum: prājāpatya

przykład użycia:

  • Bhiszma i Ardźuna przeciw sobie (prājāpatya, 4.59.21)
  • Wasowie radzą, by Bhiszma użył jej w walce z Paraśuramą – wycofuje ją na prośbę bogów, by nie obrazić mistrza, Paraśurama uznaje swoją porażkę (5.186.1-8)
sahasraghnī
działanie:
  • jest niczym błyskawica (vidyut) w chmurach,
  • emituje strzały tnące kości i przeszywające czułe punkty

przykład użycia:

  • Ardźuna przeciw Kaurawom (5.47.49)
sāvitra
właściciel: Słońce (Savitṛ, Āditya, Sūra)

inne nazwy: viśoṣaṇa, ādityāstra, saura

sukcesja:

  • Ardźuna uczy się jej w pałacu Indry

działanie:

  • wysusza
  • stosowana przeciw pociskom wodnym i złudzie (māyā) deszczu

przykład użycia:

  • Ardźuna wysuszył nią deszcz stworzony prze ułudę Niwatakawaćów (viśoṣaṇa, 3.168.8)
  • Ardźuna przeciw gandharwom, którzy uwięzili Kaurawów – powstają strzały palące wrogów (saura, 3.234.17-18)
  • Drona z innymi pociskami (vāruṇa, yāmya, āgneya, trāṣṭra) przeciw Judhiszthirze, ten przezwycięża je tymi samymi pociskami (sāvitra, 7.132.29-30)
sthūṇākarṇa
działanie:
  • „kolumnoucha” – wymieniana wraz z dwoma najpotężniejszymi pociskami: pāśupata, brahmāstra (5.47.100)

przykład użycia:

  • Ardźuna używa przeciw gandharwom (3.24.17)
  • Ardźuna grozi, że jej użyje w wiadomości wysłanej przez Sańdźaję (5.47.100)
  • Balarama uwalnia ją przeciw maczudze (gadā) ciśniętej przez Dźarasandhę (Jarāsandha, 7.156.10-14)
sudarśana
właściciel: Ogień / Kryszna (Cakrin, Cakrāyudha, Cakradhara, Rathāṅgapāṇi, Rathacakrabhṛt)

inne nazwy: cakra, vaiṣṇava, āgneya

  • nazywana również: ostrym kołem (akuṇṭhamaṇḍala), częścią rydwanu (rathāṅga), szybko wirującą (capala, udagravegavat) (1.17.20-21), najlepszym wśród dysków (cakraratna), uczynioną z metalu (ayasmaya, 10.12.20, 16.4.3), mającą tysiąc szprych (sahasrāra, 10.12.20), mającą dobry uchwyt / piastę (sunābha / vajranābha, 1.216.21)

powstanie:

  • stworzona przez bogów w dawnych czasach, bóg ognia umieszcza ją w jeziorze Waruṇy (varuṇahrada), uczyniona z bezdymnego płomienia (5.96.17-18)

sukcesja:

  • bóg ognia podarował ją Krysznie przed spaleniem lasu Khandawa (Khāṇḍava), Waruna zgodził się, by wyciągnąć ją z jeziora i wręczyć Krysznie (16.4.3)
  • Aśwatthaman będąc w Dwarace prosi o nią Krysznę – nie może jej unieść (10.12.14-8)
  • gdy Jadawowie szykują się do pielgrzymki (tīrthayātrā) nad ocean, ćakra opuszcza Krysznę i wznosi się w niebo (16.4.3), bóg ognia informuje Pandawów o jej odejściu (17.1.33-38)

działanie:

  • ostrymi krawędziami (kṣurānta, kṣuranemi, 3.23.30, 6.55.86, 8.65.19) ścina głowy i tnie ciała przeciwników, ale czasem ich również pali
  • przypomina lotos (cakrapadma) o ostrych krawędziach (kṣurāntatīkṣṇāgra) z rozwiniętymi płatkami (sujātapatra, 6.55.89-90)
  • ciskana siłą ramion (bhujavīrya, 3.23.31), ale wiruje z mocy ułudy (māyā) Kryszny (5.66.2)
  • zabija wrogów i wraca do ręki właściciela (1.216.21-30)

przykład użycia:

  • Wisznu ścina nią głowę Rahu (Rāhu, 1.17.5-7)
  • Wisznu tnie nią antybogów na kawałki, a czasem ich pali (1.17.18-28)
  • Kryszna zabija antybogów i zwierzęta w lesie Khandawa (1.218.26-27, 1.219.2-7)
  • Kryszna obciął nią głowę Śiśupali (Śiśupāla, 3.15.3-13)
  • Kryszna zabija nią Śalwę (Śālva), ciska używając siły ramion, ćakra przecina miasto Saubha na pół jak piła kolumnę i wraca do rąk Kryszny, następnie ciśnięta siłą ramion (bhujavīrya) przecina Śalwę (3.23.28-36)
  • Kryszna prosi Satjakiego, by umieścił ją w rydwanie wraz z innymi broniami przed wyjazdem do Hastinapury (5.81.12)
  • jako jedna z broni, którą dzierży Kryszna rozsierdzony na Kaurawów w ich sali zgromadzeń, inne bronie to: gadā, śakti (włócznia), śārṅga (łuk), lāṅgala (radło), nandaka (miecz) (5.129.9-10)
  • Kryszna zamierza nią zabić Bhiszmę, wznosi ćakrę (rathāṅga), zeskakuje z rydwanu i biegnie ku niemu, powstrzymuje go Ardźuna (6.55.63-101)

Jako broń konwencjonalna:

  • ćakrą walczy Abhimanju, gdy zostaje pozbawiony innych broni (7.47.38-40)
  • Ghatotkaća ciska ćakrę w Karnę, ten pokonuje ją strzałami (7.150.43-44)
śakti
właściciel: Indra / Karttikeja

inne nazwy: vāsavī

sukcesja:

  • Indra wymienia ją za zbroję (kavaca) i kolczyki (kuṇḍala) Karny (3.294.20-33)
  • Indra podarował Karttikeji podczas jego namaszczenia (9.45.41)

działanie:

  • włócznia niezawodnie zabija wroga, przeciw któremu została ciśnięta
  • jest jednorazowa (ekagnī) – po zabiciu wroga wraca do Indry (7.158.2)
  • uderzenie przypomina upadek meteoru lub gromu
  • wypuszczona tworzy wiele innych dzid
  • pali ogniem
  • użyta bezmyślnie zabija ciskającego

przykład użycia:

  • Karna zabija nią Ghatotkaćę – Ghatotkaća staje się wielki, śakti niszczy jego ułudę i przeszywa pierś (7.154.48-57)
  • Karttikeja użył jej przeciw Tarace (Tāraka, 9.45.60-70)
śūla
właściciel: Śiwa (Śūlapāṇi, Śūlin, Śūlāṅka, Triśūlapāṇi)

inne nazwy: triśūla

sukcesja:

  • posiada ją również Nandin (13.14.144)

działanie (13.14.131-136):

  • trójząb (triśikha) o ostrym szczycie (atitīkṣṇāgra)
  • może rozedrzeć ziemię, wysuszyć ocean, pochłonąć świat
  • jako uosobiona postać: ma barwę ognia bez dymu (vidhūma), jest czarna, jest niczym słońce podczas zniszczenia świata, trzyma węże w dłoni (sarpahasta)
  • równa lub przewyższająca paśupatę (pāśupata)
tvāṣṭra
właściciel: Cieśla (Tvaṣṭṛ)

sukcesja:

  • zna ją tylko Ardźuna i Kryszna (6.116.38-39)

działanie:

  • tworzy tysiące postaci identycznych z wypuszczającym pocisk
  • wrogowie zabijają się nawzajem widząc w towarzyszach swego oponenta
  • niszczy strzały wrogów i ich zabija

przykład użycia:

  • Ardźuna przeciw wespół przysięgającym (saṁśaptaka, 7.18.11-15) – tworzy liczne postacie Kryszny i Ardźuny
  • Bhima przeciw Alambuszy, niszczy jego iluzje (māyā), tworzy tysiące strzał (7.83.34-36)
  • Drona przeciw Judhiszthirze (7.132.29-30)
  • Drona przeciw Ardźunie (7.163.28)
vaiṣṇavāstra
właściciel: Wisznu

inne nazwy: vaiṣṇava

sukcesja:

  • Ziemia (Bhūmi) prosi o nią dla swego syna Naraki (Naraka), od niego dziedziczy ją władca Pragdźjotiszy (Prāgjyotiṣa, 7.28.26-33)

przykład użycia:

  • Pragdźjotisza przyzywa ją do ankusa (aṅkuśa) i ciska w Ardźunę, Kryszna nadstawia swą pierś i broń zmienia się w girlandę (7.28.16-18)
vajra
właściciel: Indra (Vajrin, Vajrabhṛt, Vajrapāṇin)

inne nazwy: kuliśa, aśani

  • różna od gromu (aśani) stworzonego przez Rudrę, którym włada Ghatotkaća (1.150.90-93)

powstanie:

  • gdy Kalejowie (Kāleya) pod przywództwem Wrytry (Vṛtra) zaatakowali Indrę, ten wysłał bogów po kości Dadhićego (Dadhica) – Cieśla (Tvaṣṭṛ) wyrabia z nich bronie (3.98.3-24)
  • Indra szuka właściwej broni, z kości Dadhićego wytwarza następujące bronie: vajra, daṇḍa, cakra, gadā (9.50.25-33)
  • stworzona, by zabić Wiśwarupę – trójgłowego syna Cieśli (Viśvarūpa, 12.329.25-27)

sukcesja:

  • Arjuna otrzymuje wiedzę o niej od Indry (3.89.12)

działanie:

  • identyfikowana z toporem – obcina głowy
  • identyfikowana z gromem (aśani) – Indra atakuje nią wraz z burzą i deszczem (14.10.1-16)
  • rozbija głowy na kawałki (np. 2.61.63)
  • ma sześć końców (ṣaḍaśra)
  • może przybierać dowolny kształt, np. tygrysa

antidotum: vāyavya, vajra

przykład użycia:

  • Indra uderza nią w Garudę, gdy ten kradnie nektar (amṛta), Garuda stwierdza, że z szacunku dla Dadhićego upuści jedno pióro (1.29.17.23)
  • Indra atakuje nią Ardźunę podczas spalania lasu Khandawa (Khāṇḍava), ten odpowiada pociskiem wietrznym (vāyavya, 1.218.13-16, 29-30)
  • Indra zabija nią Wrytrę (3.99.1-15)
  • Ardźuna używa jej w walce z Niwatakawaćami, jego strzały zmieniają się w gromy (vajra, 3.169.12-17)
  • Indra prosi Cieślę o pomoc, ten zmienia topór w grom (5.9.27) i obcina głowę Trójgłowemu (Triśiras) toporem (5.9.15-34)
  • Indra zabija Wrytrę gromem schowanym w pianie, w którą wszedł Wisznu (5.10.11-29, 38)
  • Indra przeciw Marutom – wraz z burzą i deszczem (14.10.1-16)
  • Indra prosi, by się zamieniła w tygrysa i zabiła Suwarnasthiwanę (Suvarṇaṣṭhīvana, 12.31.27-34)
  • Ardźuna używa jej na wespół przysięgających (7.26.9-20)


Jako broń konwencjonalna:

  • wadźry używają w walce przeciw sobie Bhima i Karna (7.113.20)
  • używa ich Ghatotkaća i rakszasowie (7.154.36)
vāruṇāstra
właściciel: Waruna (Varuṇa)

inne nazwy: salilāstra

sukcesja:

  • Ardźuna poznaje ją w pałacu Indry (3.164.29)
  • znają ją: Arjuna, Rāma Jāmadagnya, Bhīṣma, Droṇa, Sātyaki, Śikhaṇḍin, Yudhiṣṭhira, Karṇa

działanie:

  • niebo pokrywa się chmurami, nastaje ciemność
  • tworzy potoki wody mogące miażdżyć przeciwnika

antidotum: vāyavyāstra

przykład użycia:

  • Śakuni przeciw Ardźunie (7.29.24)
  • Satjaki (Sātyaki) przeciw pociskowi ogniowemu Drony (āgneya, 7.73.46-48)
  • Ardźuna przeciwdziała jej pociskiem wiatru (vāyavyāstra, 8.67.11)
  • Bhiszma miażdży nią konie rydwanu Śalwy (Śālva, 1.96.37)
vāyavyāstra
właściciel: bóg wiatru (Vāyu, Vāta, Mātariśvan)

inne nazwy: vāyuvarṣa, māruta

sukcesja:

Ardźuna zdobywa ją trzykrotnie:

  • od Drony, gdyż używa jej podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.125.19)
  • od Wiatru, po pojedynku z Kiratą (1.225.12)
  • otrzymał ją między innym orężem w pałacu Indry (3.164.29)
  • znali ją: Droṇa, Bhīṣma, Karṇa Aśvatthāman, Yudhiṣṭhira, Pāṇḍya, Kṛṣṇa (6.116.39)

działanie:

  • wywołuje wiatr mogący unosić rydwany, słonie i wojowników, wyrywać drzewa i zabijać ludzi
  • odpędza złudzenie ciemności i chmur
  • zmiata deszcz strzał i pocisków przeciwnika

antidotum: śaila

przykład użycia:

  • Ardźuna podczas turnieju ukazującego umiejętności książąt (1.125.19)
  • Ardźuna podczas spalania lasu Khandawa (Khāṇḍava, 1.218.15)
  • Ardźuna przeciw Kaurawom (māruta, 5.140.6)
  • Ardźuna przeciw Trigartom, Drona odpowiada pociskiem górskim (śaila, 6.98.18-20)
  • Ardźuna przewiewa nią bronie wespół przysięgających – wiatr unosi ich konie, słonie i rydwany jak liście (7.18.17-23)
  • Niwatakawaćowie przeciw Ardźunie, ten przeciwdziała pociskiem górskim (śaila, 3.168.9-10)

Listy boskich broni

strofa MBh opis i lista
1.26.29-30
Gdy Garuda porywa nektar, zderza się ze sobą oręż następujących bogów:
  • Marut, Vasu, Rudra, Āditya, sādhya
3.42.23-34
Ardźuna otrzymuje bronie od bogów po walce z Kiratą:
  • Yama (daṇḍa), Varuṇa (paśā), Kubera (antardhāna)
3.164.29-30
Ardźuna poznaje w pałacu Indry następujący oręż:
  • vāyu, agni, vasu, varuṇa, marut, sādhya, paitāmaha, gandharva, uraga, rakṣas, vaiṣṇava, nairṛta
3.164.49
Istoty, od których Ardźuna otrzymuje boski oręż:
  • Vasu, Rudra, sādhya, Marut, Āditya, Aśvina
3.234.17-18
Oręż, który Ardźuna użył przeciw gandharwom – pociski spalają przeciwników:
  • sthūṇākarṇa, indrajāla, saura, āgneya, saumya
4.59.21
Bhiszma i Ardźuna ciskają przeciw sobie następujące pociski podczas wojny o bydło:
  • prājāpatya, aindra, āgneya, kaubera, vāruṇa, yāmya, vāyavya
5.166.32-33
Arsenał broni Ardźuny (astragrāma) zawiera oręż następujących bogów:
  • Indra, Rudra, Kubera, Yama, Varuṇa
6.116.38-39
Oręż znany Ardźunie:
  • āgneya, vāruṇa, saumya, vāyavya, vaiṣṇava, aindra, pāśupata, brāhma, pārameṣṭhya, otrzymany od takich bóstw jak: Dhātṛ, Tvaṣṭṛ, Savitṛ
7.132.28-29
Drona ciska następujące pociski przeciw Judhiszthirze:
  • vāyavya, vāruṇa, yāmya, āgneya, tvāṣṭra, sāvitra
12.5.13-14
W arsenale Ardźuny znajdują się boskie bronie otrzymane od takich bóstw jak:
  • Rudra, Devarāja, Yama, Varuṇa, Kubera, Droṇa, Kṛpa

Częstość występowania na listach

Popularność broni bogów na listach wymieniających boski oręż:

1.26.29-30 3.42.23-34 3.164.29-30 3.164.49 4.59.21 5.166.32-33 6.116.38-39 7.132.28-29 12.5.13-14
Varuṇa x x x x x x x
Yama x x x x x
Indra x x x x
Āgni x x x x
Vayu x x x x
Āditya x x x x
Kubera x x x
Brahman x x x
Rudra x x x
Marut x x x
Vasu x x x
sādhya x x x
Śiva x x
Tvaṣṭṛ x x
Viṣṇu x
Dhātṛ x
Soma x
gandharva x
uraga x
rakṣas x
nairṛta x
  • x – oznacza pojawienie się na danej liście