Lista szyków militarnych

Szyki militarne według alfabetu

szyk (vyūha)	opis	użycie
ardhacandra candrārdha	Półksiężyc ma dwa rogi: prawy i lewy (dakṣiṇaśṛṅga, vāmaśṛṅga) posiada środek  oraz  tyły może być ustawiony tylko z rydwanów (7.17.1) ustawiany na jednym poziomie (same deśe 7.17.1)	dzień bitwy: 3. twórca szyku: Arjuna (P) kontrszyk: garuḍa strofy: 6.52.2-18 dzień bitwy: 4. twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P) kontrszyk: vyāla strofy: 6.56.1-7 - niewymieniona z nazwy, taka jak poprzedniego dnia dzień bitwy: 12. twórca szyku: wespół przysjęgający (saṃśaptaka) (K), ustawiają szyk atakując Ardźunę strofy: 7.17.1 dzień bitwy: 15. twórca szyku: Arjuna (P) kontrszyk: makara strofy: 8.7.14-34
bārhaspatya		dzień bitwy: 17. twórca szyku: Karṇa (K) kontrszyk: parānīkabhid strofy: 8.31.1-29 Bryhaspatiowy: - prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapārśva) - przód skrzydeł (prapakṣa) - grzbiet (pṛṣṭha) – chroniony przez woja na słoniu - dalej szyk koni, rydwanów - wygląda jak armia bogów
cakra		dzień bitwy: 13. twórca szyku: Droṇa (K) strofy: 7.33.11-20 Dysk: - Istotą szyku są pierścienie utworzone z czterech formacji: rydwannicy, słonie bojowe, kawaleria, piechota - szyk jest w wirowym ruchu (7.35.13) - zwarte ustawienie (7.33.13; 7.35.140) - wojownicy ubrani na czerwono, w złotych wieńcach (7.33.13-14) - pierwsza linia – łucznicy
cakraśakaṭa		dzień bitwy: 14. twórca szyku: Droṇa (K) strofy: 7.63.10-33 Dyskowóz: - połączenie czterech formacji: w połowie jest formacją wozu (śakaṭa), w połowie dysku (cakra), w jego środku znajduje się formacja igły (śūcī), w której uchu ukryty jest Dźajadratha. Dodatkowo króla otacza formacja lotosu (padma), nazwana też łonem (garbha).
garuḍa / gāruḍa / suparṇa		dzień bitwy: 3. twórca szyku: Bhīṣma (K) kontrszyk: ardhacandra strofy: 6.52.2-9 dzień bitwy: 12. twórca szyku: Droṇa (K) kontrszyk: maṇḍalārdha strofy: 7.19.5-20 Orzeł / Garuda: - dziób (tuṇḍa / mukha) - głowa (śīrṣas) - dwoje oczu (cakṣus) - szyja (grīvā) - grzbiet (pṛṣṭha) - prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapakṣa) - ogon (puccha) - wojownicy „ponad formacją”? (vyūhasyopari) - wygląda jak ocean goniony wiatrem - z końców skrzydeł (pakṣānta) wypadają słonie
krauñca		dzień bitwy: 2. twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P) kontrszyk: mahāvyūha strofy: 6.46.41-54 dzień bitwy: 6. twórca szyku: Bhīṣma (K) kontrszyk: makara strofy: 6.71.14-21 dzień bitwy: 11. twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P) kontrszyk: śakaṭa strofy: 7.6.15-21 Żuraw: - siły przednie (agratas, pramukhatas) - dziób (tuṇḍa) - głowa (śiras) - dwoje oczu (cakṣus) - szyja (grīvā) - grzbiet / pierś (pṛṣṭha / uras) - prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapārśva) - przód skrzydła (prapakṣa) - końcówki skrzydeł, lotki (pakṣānta) – w nich słonie - Bryhaspati nauczył tego szyku Indrę podczas wojny bogów i antybogów (6.46.39)
mahāvyūha		dzień bitwy: 2. twórca szyku: Duryodhana (K) kontrszyk: krauñca strofy: 6.47.1-20, 6.48.10 twórca szyku: ustawia król Kalingów na prośbę Durjodhany, aby chronić Dronę strofy: 6.49.37, 6.50.113 dzień bitwy: 8. twórca szyku: Bhīṣma (K) kontrszyk: śṛṅgāṭaka strofy: 6.83.5-13 dzień bitwy: 9. twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P) kontrszyk: sarvatobhadra strofy: 6.95.26-40 Wielki szyk: - szyk złożony z następujących po sobie generałów otoczonych armiami - ochrona z lewej i prawej strony (pārśva) - straże tylne (pṛṣṭha) - przypomina ocean (sāgaropama, sāgarapratima)
makara		dzień bitwy: 5. twórca szyku: Bhīṣma (K) kontrszyk: śyena strofy: 6.65.4-13 dzień bitwy: 6. twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P) na prośbę Judhiszthiry kontrszyk: krauñca strofy: 6.71.4-12 dzień bitwy: 16. twórca szyku: Karṇa (K) kontrszyk: ardhacandra strofy: 8.7.14-21 Makara: - paszcza (tuṇḍa / mukha) – wchodzi weń Bhima atakując - głowa (śīrṣa) - dwoje oczu (cakṣus / netra) - szyja (grīvā) - grzbiet (pṛṣṭha / madhya) - prawy i lewy bok (dakṣiṇapārśva, vāmapārśva) - dwie nogi przednie (vāmapāda, dakṣiṇapāda) - dwie nogi tylne  (anupāda) - ogon (puccha)
maṇḍala		dzień bitwy: 7. twórca szyku: Bhīṣma (K) kontrszyk: vajra strofy: 6.77.11-21 Koło: - zwrócona na zachód (pratyaṅmukha) - otoczona rydwanami, konnicą i słoniami - każdy słoń chroniony przez 7 rydwanów - każdy rydwan chroniony przez 7 koni - przy każdym koniu 10 łuczników - każdy łucznik chroniony przez 7 tarczowników (carmin)
maṇḍalārdha		dzień bitwy: 12. twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P) kontrszyk: suparṇa strofy: 7.19.4 Półkole
padma / garbha		dzień bitwy: 14. twórca szyku: Droṇa (K) – ustawiony, by chronić Dźajadrathę  wokół szyku śūcī strofy: 7.63.24 Lotos / łono: - Dźajadrathę chroniącego się w uchu igły (sūcipāśa) otacza formacja lotosu (padma), nazwana też łonem (garbha) - tworzy ją sześciu najpotężniejszych rydwanników Kaurawów wraz z ich hufcami
parānīkabhid		dzień bitwy: 17. twórca szyku: Arjuna (P) kontrszyk: bārhaspatya strofy: 8.31.1-3 Rozpruwacz wrogów: - chroniona z dwóch stron - posiada czoło
śakaṭa		dzień bitwy: 11. twórca szyku: Droṇa (K) kontrszyk: krauñca strofy: 7.6.15 Wóz: - front (pramukha) - prawy i lewy bok (dakṣiṇapārśva, savyapārśva) - skraj prawego i lewego skrzydła (prapakṣa)
sarvatobhadra		dzień bitwy: 9. twórca szyku: Bhīṣma (K) kontrszyk: mahāvyūha strofy: 6.95.38 dzień bitwy: 18. twórca szyku: Śalya kontrszyk: Pandawowie odpowiedzieli dzieląc swą armię na trzy części pod trzema dowódcami strofy: 9.7.19-28 Wszędyszczęsny: - front (mukha, pramukha, agratas) - środek / grzbiet (madhya, pṛṣṭhata) - prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapārśva, vāmapārśva)
śṛṅgāṭaka		dzień bitwy: 8. twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P) kontrszyk: mahāvyūha strofy: 6.83.16-22 Wielorożny: - rogi (śṛṅga) – w l.mn. - pępek (nābhi) - środek (madhya) - tył (paścāt)
sūcī		dzień bitwy: 6. twórca szyku: Judhiszthira sugeruje ten szyk, by przedrzeć się na pomoc Bhimie strofy: 6.73.51-55 dzień bitwy: 14. twórca szyku: Droṇa (K) – ustawiony, by chronić Dźajadrathę  w środku szyku cakraśakaṭa strofy: 7.63.24-27 Igła: - powinien być zastosowany gdy w armii jest mniej żołnierzy niż u przeciwnika (6.19.4-5, 12.101.44) - wojsko ma tworzyć zwarty szyk (saṃhata), a nie luźny (vistāra) - sugeruje ją Judhiszthira na początku bitwy, gdyż jego armia jest mniej liczna, jednak Ardźuna wybiera szyk wadźry - ustawiany, by kogoś chronić – osoba chroniona znajduje się w uchu igły (sūcipāśa) – lub by się przedrzeć przez szyki wroga
śyena		dzień bitwy: 5. twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P) kontrszyk: makara strofy: 6.65.4 Jastrząb: - dziób (mukha) - głowa (śīrṣa) - dwoje oczu (netra) - szyja (grīvā) - grzbiet (pṛṣṭha / madhya) - prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapakṣa)
vajra		dzień bitwy: 1. twórca szyku: Arjuna (P) kontrszyk: strofy: 6.19.6-35 twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P) kontrszyk: sarvatobhadra strofy: 6.22.1-14 - tekst nie podaje nazwy, ale układ podobny dzień bitwy: 7. twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P) kontrszyk: maṇḍala strofy: 6.77.21 Piorun: - dowódca idzie na czele (agraṇī / agratas) - pierwszego i każdego z kolejnych dowódców chronią stróże kół (cakrarakṣa) oraz straż tylna (pṛṣṭhagopa) - szyk wszędzie mający front (sarvatomukha) - opisany przez Indrę (6.19.7)
vyāla		dzień bitwy: 4. twórca szyku: Bhīṣma (K) kontrszyk: ardhacandra (nie wymieniona z nazwy, taka jak poprzedniego dnia) strofy: 6.56.1-7 Drapieżnik: - wygląda jak niebo z chmurami podczas pory deszczowej