Mudgara – młot bojowy

Informacje wstępne

Wiele typów oręża trafiło na pole walki wprost z pól lub warsztatów rzemieślniczych. Do nich należy młot bojowy, dla którego inspiracją był warsztat kowalski. Należy on do broni obuchowej, pokrewnej toporowi, nadziakowi i czekanowi. Składa się z dwóch bijaków o różnym kształcie osadzonych na drewnianym trzonie. Kształt bijaków uzależniony był od epoki, kultury i fantazji kowala. Służył on przede wszystkim do rozbijania uzbrojenia ochronnego przeciwnika.

Niestety niewiele zachowało się wyobrażeń tej broni na reliefach z interesujących nas okresów. Zajrzymy więc do warsztatów kowalskich Gandhary, by zobaczyć na jakich narzędziach mógł on być wzorowany.

Historia

Artefakty z Gandhary (200 p.n.e.-200 n.e.)
Taksila, jak wskazuje na to etymologia samej nazwy (takṣ - ciosać, śilā – kamień) słynęła z warsztatów kamieniarskich. Nie dziwi więc spora ilość narzędzi kowalskich odkrywanych na stanowiskach archeologicznych. Na zdjęciu widzimy różne typy młotków, na których mogli wzorować się wytwórcy młotów bojowych.	Sirkap, II w. p.n.e – II w. n.e., Muzeum Taksili (źródło: zdjęcia autora).

Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego

Kauṭilya (Arthaśāstra 2.18.6) zalicza młot (mudgara) do instrumentów, które nazywa „ruchomymi” lub „stosowanymi do poruszania/burzenia” (cala-yantra). Są tam ćwiekowane bele chroniące fosy (pāñcālika), drewniane bele do zrzucania z murów (deva-daṇḍa), katapulty (āsphāṭima), urządzenia do obalania kolumn (tpāṭima) czy kruszenia murów (udghāṭima) jak i różnego rodzaju maczugi (musala-yaṣṭi, gadā, spṛktalā, śataghni).