Mudgara – młot bojowy

Informacje wstępne

Wiele typów oręża trafiło na pole walki wprost z pól lub warsztatów rzemieślniczych. Do nich należy młot bojowy, dla którego inspiracją był warsztat kowalski. Należy on do broni obuchowej, pokrewnej toporowi, nadziakowi i czekanowi. Składa się z dwóch bijaków o różnym kształcie osadzonych na drewnianym trzonie. Kształt bijaków uzależniony był od epoki, kultury i fantazji kowala. Służył on przede wszystkim do rozbijania uzbrojenia ochronnego przeciwnika.

Niestety niewiele zachowało się wyobrażeń tej broni na reliefach z interesujących nas okresów. Zajrzymy więc do warsztatów kowalskich Gandhary, by zobaczyć na jakich narzędziach mógł on być wzorowany.

Historia

Artefakty z Gandhary (200 p.n.e.-200 n.e.)

Narzędzia kowalskie, Sirkap, II w. p.n.e.-II w. n.e., Muzeum Taksili (zdjęcia: A.Babkiewicz 2018). Taksila, jak wskazuje na to etymologia samej nazwy (takṣ - ciosać, śilā – kamień) słynęła z warsztatów kamieniarskich. Nie dziwi więc spora ilość narzędzi kowalskich odkrywanych na stanowiskach archeologicznych. Na zdjęciu widzimy różne typy młotków, na których mogli wzorować się wytwórcy młotów bojowych.

Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego

Kauṭilya (Arthaśāstra 2.18.6) zalicza młot (mudgara) do instrumentów, które nazywa „ruchomymi” lub „stosowanymi do poruszania/burzenia” (cala-yantra). Są tam ćwiekowane bele chroniące fosy (pāñcālika), drewniane bele do zrzucania z murów (deva-daṇḍa), katapulty (āsphāṭima), urządzenia do obalania kolumn (tpāṭima) czy kruszenia murów (udghāṭima) jak i różnego rodzaju maczugi (musala-yaṣṭi, gadā, spṛktalā, śataghni).