Znaczenia imion Ardźuny: Różnice pomiędzy wersjami

Z pl-MahabharataWiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
imported>AndBab
Nie podano opisu zmian
imported>AndBab
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
== Imiona rodowe ==
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="2" |'''imiona rodowe'''
|-
|-
|'''''Paurava'''''
|'''''Paurava'''''
Linia 15: Linia 15:
|}
|}


 
== Imiona  patronimiczne, matronimiczne i relacyjne ==
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="2" |'''imiona  patronimiczne, matronimiczne i relacyjne'''
|-
|-
|'''''Pākaśāsani'''''
|'''''Pākaśāsani'''''
Linia 45: Linia 44:
'''''Kuntī-'''''  
'''''Kuntī-'''''  


'''''Pārtha'''''  
'''''Pārtha'''''
|'''syn Kunti,  Prythy''' (''Kuntī, Pṛthā'') – imiona odmatczyne.
|'''syn Kunti,  Prythy''' (''Kuntī, Pṛthā'') – imiona odmatczyne.
|-
|-
Linia 53: Linia 52:
|'''młodszy  brat Bhimy''' (Bhīma) –  mogą być utworzone od różnych imion brata np. syn „łamiącego” tj. boga wiatru  (''Prabhañjana'').
|'''młodszy  brat Bhimy''' (Bhīma) –  mogą być utworzone od różnych imion brata np. syn „łamiącego” tj. boga wiatru  (''Prabhañjana'').
|-
|-
|'''''Kṛṣṇasārathi'''''  
|'''''Kṛṣṇasārathi'''''
|'''mający  Krysznę za woźnicę'''.
|'''mający  Krysznę za woźnicę'''.
|}
|}


 
== Imiona osobowościowe ==
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="2" |'''imiona osobowociowe'''
|-
|-
|'''''Jaya'''''  
|'''''Jaya'''''  
Linia 65: Linia 63:
'''''Vijaya'''''  
'''''Vijaya'''''  


'''''Jiṣṇu'''''  
'''''Jiṣṇu'''''
|'''Zwycięzca''' – „zwycięstwo”, „wielkie  zwycięstwo”, „zwyciężający”, wyrazy utworzone od pierwiastka czasownikowego: ''ji'' – zwyciężać.
|'''Zwycięzca''' – „zwycięstwo”, „wielkie  zwycięstwo”, „zwyciężający”, wyrazy utworzone od pierwiastka czasownikowego: ''ji'' – zwyciężać.
|-
|-
|'''''Bībhatsu'''''  
|'''''Bībhatsu'''''
|'''Bibhatsu''' – „odrażający”, „okrutny”,  wyraz utworzony od pierwiastka czasownikowego: ''bādh'' – zatrzymywać, nękać; ''bībhatsā''  – odraza, obrzydlistwo, okrucieństwo.
|'''Bibhatsu''' – „odrażający”, „okrutny”,  wyraz utworzony od pierwiastka czasownikowego: ''bādh'' – zatrzymywać, nękać; ''bībhatsā''  – odraza, obrzydlistwo, okrucieństwo.
|-
|-
|'''''Guḍākeśa'''''
|'''''Guḍākeśa'''''
|'''Bujnowłowy'''  – „mający gęste włosy” (od: ''guḍa'' – piłka, syrop cukrowy; ''keśa''  – włosy)
|'''Bujnowłowy'''  – „mający gęste włosy” (od: ''guḍa'' – piłka, syrop cukrowy; ''keśa''  – włosy)


Linia 79: Linia 77:
|}
|}


 
== Imiona epizodyczne ==
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="2" |'''imiona epizodyczne'''
|-
|-
|'''''Dhanañjaya'''''
|'''''Dhanañjaya'''''
|'''Dóbr zdobywca''' – „Ten,  który zdobył bogactwa” (od: ''dhana'' –  łup, bogactwo; ''ji'' – zwyciężać; ''jaya'' –  zwycięstwo). Imię, które otrzymał ''Arjuna''  po zdobycia dla Judhiszthiry bogactw na przeprowadzenie ofiary królewskiej (''rājasūya'').
|'''Dóbr zdobywca''' – „Ten,  który zdobył bogactwa” (od: ''dhana'' –  łup, bogactwo; ''ji'' – zwyciężać; ''jaya'' –  zwycięstwo). Imię, które otrzymał ''Arjuna''  po zdobycia dla Judhiszthiry bogactw na przeprowadzenie ofiary królewskiej (''rājasūya'').
|-
|-
|'''''Bṛhannalā'''''  
|'''''Bṛhannalā'''''
|'''Bryhannala''' – „wielka trzcina”. Imię  żeńskie, które przyjął Arjuna ukrywając się jako eunuch na dworze Wiraty.
|'''Bryhannala''' – „wielka trzcina”. Imię  żeńskie, które przyjął Arjuna ukrywając się jako eunuch na dworze Wiraty.
|-
|-
Linia 92: Linia 89:
|'''Nara''' – „człowiek”. Imię Ardźuny identyfikujące go z poprzednim  żywotem jako towarzysza Narajany (''Nārāyaṇa'').
|'''Nara''' – „człowiek”. Imię Ardźuny identyfikujące go z poprzednim  żywotem jako towarzysza Narajany (''Nārāyaṇa'').
|-
|-
|'''''Savyasācin'''''  
|'''''Savyasācin'''''
|'''Leworęki''' – „napinający [łuk] lewą ręką”  (od: ''sū'' – stworzyć, począć,  urodzić, ''savya'' – lewy, odwrotny,  lewa ręka; ''sac'' – łączyć, przylegać,  być zaznajomionym, używać). Imię Ardźuny wskazujące, że był mańkutem lub  potrafił władać obiema rękami. MBh 4.39.17 wyjaśnia:
|'''Leworęki''' – „napinający [łuk] lewą ręką”  (od: ''sū'' – stworzyć, począć,  urodzić, ''savya'' – lewy, odwrotny,  lewa ręka; ''sac'' – łączyć, przylegać,  być zaznajomionym, używać). Imię Ardźuny wskazujące, że był mańkutem lub  potrafił władać obiema rękami. MBh 4.39.17 wyjaśnia:


Linia 106: Linia 103:
|'''Czarny''' – imię, które Ardźuna dzieli z  Kryszną i Draupadi (''Kṛṣṇā'').
|'''Czarny''' – imię, które Ardźuna dzieli z  Kryszną i Draupadi (''Kṛṣṇā'').
|-
|-
|'''''Phālguna'''''  
|'''''Phālguna'''''
|'''Phalguna'''  – derywat od wyrazu: ''phalguna'' – „czerwonawy”.  Jest to też nazwa konstelacji (''phalgunī''),  od której nazywany jest jeden z miesięcy. Być może pod nią urodził się  Arjuna.
|'''Phalguna'''  – derywat od wyrazu: ''phalguna'' – „czerwonawy”.  Jest to też nazwa konstelacji (''phalgunī''),  od której nazywany jest jeden z miesięcy. Być może pod nią urodził się  Arjuna.
|}
|}


 
== Imiona atrybutarne ==
 
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="2" |'''imiona atrybutarne'''
|-
|-
|'''''Kirīṭamālin'''''  
|'''''Kirīṭamālin'''''  


'''''Kirīṭin'''''  
'''''Kirīṭin'''''
|'''Zdobny w diadem''' – „posiadacz  diademu” (od: ''kirīṭa'' – diadem, tiara, korona; ''mālā'' –  sznur, rząd, korale, różaniec, girlanda).
|'''Zdobny w diadem''' – „posiadacz  diademu” (od: ''kirīṭa'' – diadem, tiara, korona; ''mālā'' –  sznur, rząd, korale, różaniec, girlanda).
|-
|-
|'''''Gāṇḍīvabhṛt'''''  
|'''''Gāṇḍīvabhṛt'''''  


'''''Gāṇḍīvin'''''  
'''''Gāṇḍīvin'''''
|'''Dzierżca Gandiwy''' – „trzymający  Gandiwę” (od: ''gaṇḍi'' – pień drzewa  od korzeni do korony) łuk Ardźuny, z niewyczerpywalnym kołczanem. Pierwszym  jego posiadaczem był Brahman, następnie władali nim Soma i Waruna (''Varuṇa)''. Na prośbę Ognia Waruna  podarował go Ardźunie by ten wsparł Ogień podczas spalenia lasu Khandawa (''Khāṇḍav''a). Przed śmiercią Ardźuna  ciska go do morza by wrócił do Waruny.
|'''Dzierżca Gandiwy''' – „trzymający  Gandiwę” (od: ''gaṇḍi'' – pień drzewa  od korzeni do korony) łuk Ardźuny, z niewyczerpywalnym kołczanem. Pierwszym  jego posiadaczem był Brahman, następnie władali nim Soma i Waruna (''Varuṇa)''. Na prośbę Ognia Waruna  podarował go Ardźunie by ten wsparł Ogień podczas spalenia lasu Khandawa (''Khāṇḍav''a). Przed śmiercią Ardźuna  ciska go do morza by wrócił do Waruny.
|-
|-
Linia 129: Linia 124:
'''''Vānaradhvaja'''''  
'''''Vānaradhvaja'''''  


'''''Śākhāmṛgadhvaja'''''  
'''''Śākhāmṛgadhvaja'''''
|'''Mający proporzec z małpą''' – wyrazy  utworzone od: ''kapi'' / ''vānara'' / ''śākhāmṛga'' – małpa; ''dhvaja''  – proporzec, sztandar, godło, emblemat, znak. Imię Ardźuny utworzone od  proporca na którym znajdowało się godło z małpą.
|'''Mający proporzec z małpą''' – wyrazy  utworzone od: ''kapi'' / ''vānara'' / ''śākhāmṛga'' – małpa; ''dhvaja''  – proporzec, sztandar, godło, emblemat, znak. Imię Ardźuny utworzone od  proporca na którym znajdowało się godło z małpą.
|-
|-
|'''''Śvetāśva'''''  
|'''''Śvetāśva'''''  


'''''Śvetahaya'''''  
'''''Śvetahaya'''''
|'''Białokonny''' – „Mający białe konie” (od: ''śveta'' – biały, jasny; ''haya'', aśva – koń). Imię Ardźuny  utworzone od maści koni zaprzęganych do rydwanu.
|'''Białokonny''' – „Mający białe konie” (od: ''śveta'' – biały, jasny; ''haya'', aśva – koń). Imię Ardźuny  utworzone od maści koni zaprzęganych do rydwanu.
|}
|}
[[Category:Imiona]]
[[Category:Imiona]]

Wersja z 10:15, 28 lip 2021

Imiona rodowe

Paurava Potomek Puru (Pūru) – protoplasta rodu, urodzony w dynastii księżycowej, najmłodszy syn Jajatiego (Yayāti), który oddał ojcu swą młodość.
Bhārata Potomek Bharaty (Bharata) – protoplasta rodu, potomek w linii Puru, syn Suszmanty i Śakuntali (Duṣmanta, Śakuntalā), od którego imienia pochodzi określenie Indii (Bhāratavarṣa).
Tāpatya Potomek Tapati (Tapatī) – rzeka, żona Samwarany (Saṃvaraṇa) i matka Kuru.
Kaurava Potomek Kuru (Kuru) – protoplasta rodu, potomek w linii Puru, syn samwarana i rzeki Tapati (Saṃvaraṇa, Tapatī), orze Pole Kurów, by umierający na nim osiągnęli niebiosa (9.52).

Imiona patronimiczne, matronimiczne i relacyjne

Pākaśāsani

Indra-

Aindri

Śakra-

Sura-

Tridaśavara-

Vāsava-

Vāsavi

syn Indry – Imiona patronimiczne utworzone od określeń Indry np. Pākaśāsana (głupcogromca / pogromca ignorantów lub zabójca demona Paki), Śakra (silny, potężny), Vāsava (związany z Wasu), Tridaśavara (najlepszy z trzydzistki bogów).
Pāṇḍava

Pāṇḍaveya

syn Pandu (Paṇḍu) – imiona odojcowskie.
Kaunteya

Kuntī-

Pārtha

syn Kunti, Prythy (Kuntī, Pṛthā) – imiona odmatczyne.
Bhīmānuja

Prabhañjanasutānuja

młodszy brat Bhimy (Bhīma) – mogą być utworzone od różnych imion brata np. syn „łamiącego” tj. boga wiatru (Prabhañjana).
Kṛṣṇasārathi mający Krysznę za woźnicę.

Imiona osobowościowe

Jaya

Vijaya

Jiṣṇu

Zwycięzca – „zwycięstwo”, „wielkie zwycięstwo”, „zwyciężający”, wyrazy utworzone od pierwiastka czasownikowego: ji – zwyciężać.
Bībhatsu Bibhatsu – „odrażający”, „okrutny”, wyraz utworzony od pierwiastka czasownikowego: bādh – zatrzymywać, nękać; bībhatsā – odraza, obrzydlistwo, okrucieństwo.
Guḍākeśa Bujnowłowy – „mający gęste włosy” (od: guḍa – piłka, syrop cukrowy; keśa – włosy)

lub

Pan Snu – „władający nad lenistwem / snem” (od: guḍākā – lenistwo, gnuśność, sen;  īśa – pan, władca).

Imiona epizodyczne

Dhanañjaya Dóbr zdobywca – „Ten, który zdobył bogactwa” (od: dhana – łup, bogactwo; ji – zwyciężać; jaya – zwycięstwo). Imię, które otrzymał Arjuna po zdobycia dla Judhiszthiry bogactw na przeprowadzenie ofiary królewskiej (rājasūya).
Bṛhannalā Bryhannala – „wielka trzcina”. Imię żeńskie, które przyjął Arjuna ukrywając się jako eunuch na dworze Wiraty.
Nara Nara – „człowiek”. Imię Ardźuny identyfikujące go z poprzednim żywotem jako towarzysza Narajany (Nārāyaṇa).
Savyasācin Leworęki – „napinający [łuk] lewą ręką” (od: – stworzyć, począć, urodzić, savya – lewy, odwrotny, lewa ręka; sac – łączyć, przylegać, być zaznajomionym, używać). Imię Ardźuny wskazujące, że był mańkutem lub potrafił władać obiema rękami. MBh 4.39.17 wyjaśnia:

ubhau me dakṣiṇau pāṇī gāṃḍīvasya vikarṣaṇe

tena deva-manuṣyeṣu savyasācīti māṃ viduḥ

„Obie me ręce są prawe, gdy napinam łuk Gandiwę,

dlatego wśród ludzi i bogów znany jestem Sawjasaćiem”.

Kṛṣṇa Czarny – imię, które Ardźuna dzieli z Kryszną i Draupadi (Kṛṣṇā).
Phālguna Phalguna – derywat od wyrazu: phalguna – „czerwonawy”. Jest to też nazwa konstelacji (phalgunī), od której nazywany jest jeden z miesięcy. Być może pod nią urodził się Arjuna.

Imiona atrybutarne

Kirīṭamālin

Kirīṭin

Zdobny w diadem – „posiadacz diademu” (od: kirīṭa – diadem, tiara, korona; mālā – sznur, rząd, korale, różaniec, girlanda).
Gāṇḍīvabhṛt

Gāṇḍīvin

Dzierżca Gandiwy – „trzymający Gandiwę” (od: gaṇḍi – pień drzewa od korzeni do korony) łuk Ardźuny, z niewyczerpywalnym kołczanem. Pierwszym jego posiadaczem był Brahman, następnie władali nim Soma i Waruna (Varuṇa). Na prośbę Ognia Waruna podarował go Ardźunie by ten wsparł Ogień podczas spalenia lasu Khandawa (Khāṇḍava). Przed śmiercią Ardźuna ciska go do morza by wrócił do Waruny.
Kapidhvaja

Vānaradhvaja

Śākhāmṛgadhvaja

Mający proporzec z małpą – wyrazy utworzone od: kapi / vānara / śākhāmṛga – małpa; dhvaja – proporzec, sztandar, godło, emblemat, znak. Imię Ardźuny utworzone od proporca na którym znajdowało się godło z małpą.
Śvetāśva

Śvetahaya

Białokonny – „Mający białe konie” (od: śveta – biały, jasny; haya, aśva – koń). Imię Ardźuny utworzone od maści koni zaprzęganych do rydwanu.