Podboje Ardźuny (północ) (2.24-25)

Podboje (digvijaya) Arjuny.

Ardźuna wybiera się na północ (uttarā) od Indraprasthy. Podbija górali (parvata) z krain przedgórskich, górskich i zagórskich (upagiri, antargiri, bahirgiri). Podbojom tekst poświęca dwa rozdziały, z czego drugi (2.25) przedstawia mitologiczne krainy północy zamieszkiwane przez boskie i półboskie istoty, a kończy się dotarciem do północnych Kuru na skraju Dźambudwipy. Krainy te należą do mitologicznej geografii, dlatego nie zajmujemy się nimi w tym miejscu.

Regiony odwiedzane przez Ardźunę są słabo rozpoznane. Kraina Kuluta (Kulūta), do której trafia na początku, i z której dokonuje podboju pięciu królestw ościennych pojawia się w MBh jedynie 6 razy. Występuje razem z krajami północnego wschodu (Śaivala, Bāhlika). Obocznościami w zapisie tej krainy są: Ulūta / Utūla / Ulūka. Ostatni z terminów jest imieniem syna Śakuniego pochodzącego z Gandhary. Krainy takie jak Suhma (Bengal) i Ćola (dalekie południe) zdają się być przez bardów wymienione z rozpędu.

Pozostałe krainy, które możemy zidentyfikować, układają się w dość przejrzystą trasę, choć nie w możliwej do odwiedzenia kolejności: Kāśmīra, Trigarta, Abhisāra, Bāhlīka, Darada, Kāmboja. Część epitetów świadczy o pojmowaniu tych terenów jako dzikich i związanych z najeźdźcami (Yavana, Śaka, Kirāta, Mleccha, Dasyu). Odnajdujemy też kilka wskazówek dotyczących charakterystyki omawianych krain:

• z północnej Kambodźy i przyległych terenów Arjuna pozyskuje konie,
• rejon związany jest z wieszczami-filozofami, ale posiadającymi niższy status niż bramini (ṛṣika),
• termin nīra wskazuje na alkohol. Z jakimś rodzajem wina literatura indyjska wiąże miasto Kapiśi (Kāpiśī) identyfikowane jako Bagram koło Kabulu (kapiśā / kapiśī – alkohol, kāpiśāyana – pochodzący z Kapiśi miód pitny lub winogrona).

Lista krain podbitych przez Ardźunę

nr	kraina / lud	stolica	władca	komentarz
1	Kulūta		Bṛhanta	alternatywny zapis nazwy krainy: Ulūta / Utūla Uluka (Ulūka) – to imię syna Śakuniego (Kaitava)
2	Modāpura, Vāmadeva, Sudāmāna, Susaṃkula, Kulūta (uttara)			pięć krain podbitych przez wysłane wojska, gdy Arjuna przebywał w ich stolicy
3		Divaḥprastha	Senābindu	może chodzić o Prasthalę – stolice Trigartów
4	Utsavasaṃketa		Paurava	siedem królestw władcy Puru
5	Kāśmīraka,   Lohita			kraj wraz z dziesięcioma okręgami (maṇḍala) Lohita (Lauhitya) to nazwa rzeki identyfikowanej jako Brahmaputra
6	Trigarta, Dārva, Kokanada
7		Abhisārī	Uraśāvāsin / Rocamāna	to stolica krainy Abhisara położonej na południowy wschód od Kaszmiru w kierunku Gandhary
8		Siṃhapura	Citrāyudha
9	Suhma, Cola
10	Bāhlīka
11	Darada, Kāmboja
12	Yavana, Śaka, Kirāta, Khala, Kāca, Nīra (alkohol), Utpāsika, Mleccha
13	Dasyu			mieszkający w lasach na północnym wschodzie
14	Loha, Paramakāmboja, Ṛṣika			wschodnia Kambodźa, ṛṣika – wieszczowie z niższych kast, z tych miejsc pozyskuje się konie

• Na szaro zaznaczono tekst spoza wydania krytycznego.