Znaczenia imion Kryszny

Imiona rodowe

Yādava Yadu-	Potomek Jadu (Yadu) – protoplasta rodu, urodzony w dynastii księżycowej. Najstarszy syn Jajatiego (Yayāti), przeklęty przez ojca za nieposłuszeństwo (nie chce oddać mu swej młodości).
Mādhava	Potomek Madhu (Madhu) – protoplasta rodu, urodzony w dynastii księżycowej. Ojciec Satwata (Satvat). Wyraz powstały od: madhu – słodycz, miód. Późniejsza tradycja interpretuje imię jako:  „mąż Lakszmi” (od: mā – matka, Lakszmi; dhava – mąż).
Sātvata-	Potomek Satwata (Satvat) – protoplasta rodu, urodzony w dynastii księżycowej. syn Madhu (Madhu) z dynastii Jadu. Jego syn Bhima włada w Mathurze. Od niego wywodzą się klany: Andhaka, Vṛṣṇi, Bhoja, Dāśārha.
Vārṣṇeya Vṛṣṇi-	Potomek Wryszniego (Vṛṣṇi) – protoplasta rodu, urodzony w dynastii księżycowej. Potomek Satwata. Przodek władającego w Mathurze dziadka Kryszny (Śūrasena).
Andhaka- Dāśārha-	Potomek Andhaki / Daśarhy (Andhaka / Dāśārha) – protoplaści rodu, urodzeni w dynastii księżycowej jako potomkowie Satwata (od: andha: ślepy, ciemny). Kryszna szczególnie jest władcą Daśarhów, którzy jako jego przyboczna armia za nim podążają. Ich siedzibą jest kraina Anarta (Ānarta) ze stolicą w Dwarace.
Bhojarājanya-vardhana	Pomnażający królewskość Bhodźów (Bhoja) – protoplasta rodu, urodzony w dynastii księżycowej. Potomek Satwata (od: bhuj – radować się, bhoja – radujący się, król, obfitość; raj – władać; vṛdh – wzrastać, vivardhana – sprawiające wzrost, odżywiające).

Imiona patronimiczne, matronimiczne i relacyjne

Śauri	Potomek Śury (Śūra) – ojciec Wasudewy (Vasudeva), dziadek Kryszny.
Vāsudeva Vasudeva-	Syn Wasudewy (Vasudeva) – imiona patronimiczne, ojciec Kryszny.
Vrajanātha Gopendra	Pan Wradźy, Władca Pasterzy – imiona związane z pasterskim dzieciństwem Kryszny i jego związkiem z pasterzami.
Devakī-	Syn Dewaki (Devakī) – imiona matronimiczne, córka króla o Dewaka (Devaka), żona Wasudewy.
Gadāgraja Gadapūrvaja Haladharānuja Rāmānuja Saṅkarṣaṇānuja	Młodszy brat Balaramy – imiona utworzone od imion Balaramy: Gada – syn Wasudewy, młodszy lub starszy brat Kryszny, czasem identyfikowany z Balaramą (od gadā – maczuga). Haladhara – Pługodzierżca (od: hala – radło [bojowe]). Rāma – Rama (od: rām – radować). Saṅkarṣaṇa – „wespół wyciągnięcie”, „oranie”, jedno z imion w poczwórnej ekspansji (caturvyūha). Powstaje od pierwiastka czasownikowego: kṛṣ - ciągnąć, osiągać. Imię motywowane tym, że miał on być przeniesiony z łona Dewaki (Devakī) do łona Rohini (Rohinī).
Indrānuja Indrāvaraja Mahendrāvaraja Vāsavānuja	Młodszy brat Indry – imiona identyfikujące Krysznę z Wisznu, powstałe od imion Indry np. Vāsava – związany z Wasu.
Ramānātha	Mąż bogini fortuny (Ramā) – „żona”, „powodzenie”, „splendor”, jedno z określeń bogini fortuny.
Gopījanapriya	Ukochany pasterek – imię podkreślające relację Kryszny z wioską pasterską i pasterkami (od: gopī – pasterka; jan – rodzić, stwarzać, jana – człowiek, ludzie, rasa; prī – sprawić radość, priya – lubiany, ukochany, miły).

Imiona osobowościowe

Nārāyaṇa	Narajana – „schronienie ludzkości” (od: nṛ – człowiek, ludzkość, nara – człowiek, nāra – związane z człowiekiem; ayana – droga, kurs, bieg). MBh 5.68.10 wyjaśnia: narāṇām ayanāc cāpi tena nārāyaṇaḥ smṛtaḥ „Gdyż jest schronieniem / drogą ludzi, więc zwą go Narajanem” Manusmryti 1.10 podaje następującą definicję: āpo narā iti proktā āpo vai narasūnavaú tā yad asyāyana× pūrva× tena nārāyaṇaú smṛtaú „Wody zwie się nara, gdyż są dziećmi Nary. Są one jego wcześniejszym schronieniem, dlatego znany jest on jako Narajana”.
Viṣṇu	Wisznu – „przenikający”, „wysnuwający”,  wywodzi się go od następujących pierwiastków czasownikowych: vi-snu – skrapiać, emitować, vi-sru – płynąć, emitować, viś – wchodzić, vi-aś – osiągać, wypełniać, penetrować, viṣ – działać; Termin nie utworzony dzięki sufiksowi -snu (jak to ma miejsce np. w jiṣṇu) gdyż vi nie jest pierwiastkiem czasownikowym. Literatura bramińska pełna jest różnorodnych definicji terminu: vyāptaṃ tvayaiva viśatā trailokyam sa-carācaram – „to właśnie ty przenikasz trójświat z ruchomym i nieruchomym [stworzeniem]” (Matsyapurāṇa 248.41); viśeṣeṇa snauti prasravate gacchatīti viṣṇuḥ – „Wisznu: szczególnie emituje, wypływa, idzie”; viṣṇur viśater vā vyaśnoter vā – „Wisznu [pochodzi od] viśati lub vyaśnoti [wchodzi, osiąga]” (Nirukti 12.18); viṣṇāter viśater vā syād veveṣṭer vyāpti karmaṇaḥ viṣṇur nirucyate sūryaḥ sarvaṃ sarvāntaraś ca yaḥ – „Wisznu może pochodzić od czynności: viṣṇāti, viśati, veveṣṭi lub vyāpti (działa, wchodzi, jest aktywny, przenika). Dlatego ten, który jest wszystkim i jest we wszystkim, nazywany jest Słońcem” (Bṛhaddevatā 2.69).
Hari	Hari – „zabierający”, „niosący”, „żółty”, „brązowo-czerwony” (od: √hṛ – zabierać). Popularne imię Wisznu: harir yathaikaḥ puruṣottamaḥ smṛtaḥ – „Jako Hari znany jest pierwszy najlepszy z ludzi” (Raghuvaṃśa 3.49).
Padmanābha	Lotosopępki – określenie Wisznu, z  którego pępka wyrasta kwiat lotosu (od: padma – lotos, nābha – pępek).
Tridaśeśa	Pan trzydziestki – określenie częściej przydawane Indrze jako władcy trzech dziesiątek bogów (od: tridaśa – trzydzieści, bogowie; īś – posiadać, władać, īśa – pan, władca).
Acyuta	Niewzruszony – określenie Wisznu (od: cyu – trząść się, upadać, znikać; cyuta – poruszony, strząśnięty, upadły).
Adhideva	Nadbóstwo – określenie Wisznu jako nadzorcy bóstw (od: adhi – ponad; div – jaśnieć, bawić się, deva – bóg, niebianin).
Ādideva	Pierwszy z bogów – określenie Wisznu i innych bogów, których supremację chce się podkreślić (od: ādi – początek, źródło, pierwszy; div – jaśnieć, bawić się, deva – bóg, niebianin).
Aja	Niezrodzony – określenie Wisznu (od: jan – rodzić się, ja – na końcu złożeń: zrodzony).
Ananta	Nieskończony – określenie węża utrzymującego światy na swych kapturach, identyfikowanego z Wisznu lub jego łożem (od: anta – koniec, limit, granica, śmierć).
Jagannātha Jagatpati	Pan świata – określenie Wisznu (od: gam – iść, jagat – poruszający się, świat, ludzkość; nātha / pati – mąż, pan, obrońca).
Janārdana	Dręczyciel – „pobudzający / trapiący ludzi” (od: jan – rodzić, stwarzać, jana – człowiek, ludzkość; ard – dręczyć, krzywdzić, ardana – niepokojenie, niszczenie). Tradycyjna etymologia: yo janānām abhadram ardati sa – „Ten, który niszczy niepomyślność ludzi”.
Hṛṣīkeśa	Pan zmysłów / Nastroszonowłosy – określenie Wisznu, „mający wzniesione włosy” (od: hṛṣī – wzniesiony; keśa– włos) lub „pan zmysłów” (od: hṛṣīka – zmysł;  īśa – pan, władca).
Keśava	Bujnowłosy – określenie Wisznu „posiadający bujne włosy” (od: keśa – włosy; -va = -vant – posiadacz). Etymologia tradycyjna: ka-īśa-va – władca Brahmy i Śiwy (od: ka – Brahma; īśa – władca, Śiwa; -va = -vant – posiadacz).
Adhokṣaja	Adhokszadźa – określenie Wisznu, „zrodzony poniżej osi / poza percepcją” (od: adhas – poniżej, akṣa – oś, -ja – na końcu złożeń: zrodzony; akṣaja – piorun, diament; īkṣ – widzieć, akṣa = akṣi – oko). MBh 5.68.10 tak tłumaczy znaczenie imienia: adho na kṣīyate jātu yasmāt tasmād adhokṣajaḥ „Nigdy nie ginie w dole, dlatego zwie się Adhokszadźą”.
Kṛṣṇa Asita	Czarny –  imiona wskazujące na cerę bóstwa (od: kṛṣṇa – czarny; sita – biały, jasny).
Puṇḍarīkākṣa Puṣkarākṣa	Lotosooki /Liliooki – określenie Wisznu, „o oczach jak płatki]lotosu / lilii” (od: puṇdarīka – lotos; puṣkara – niebieska lilia wodna; īkṣ – widzieć, akṣa = akṣi  – oko).

Imiona epizodyczne

Dāmodara	Damodara – „którego brzuch związany jest liną”. Imię wywodzi się od tego, że matka Kryszny przywiązała go za karę liną do moździerza (od: dāman – lina, udara – brzuch).
Gopāla Govinda	Pasterz – imiona związane z pasterską przeszłością Kryszny (go – krowa, byk; pāla – obrońca, stróż; vinda – znajdujący).
Kaṃsanisūdana	Zabójca Kamsy (Kaṃsa) – syn Ugraseny, brat Dewaki (Devaka) – ojca matki Kryszny (Devakī). Kamsa był królem Mathury zabitym przez Krysznę.
Keśihan	Zabójca Kesina (Keśin) – „włochacz”, demon w postaci konia zabity przez Krysznę
Madhusūdana	Madhugromca (Madhu) – asura zabity przez Krysznę u zarania dziejów, po narodzinach Brahmy z lotosu. Występuje wraz z demonem Kaitabhą (Kaiṭabha).
Yogeśvara Yogīśa	Pan jogi – „ten, który opanował jogę” (od: yuj – zaprzęgać, łączyć, yoga  – przyłączanie, zysk, zaprzęgnięcie, zastosowanie, metoda, środki, jedna ze szkół filozofii indyjskiej; īś – posiadać, władać, īśa / īśvara – pan, władca).

Imiona atrybutarne

Cakradhārin Cakrapāṇi Cakrāyudha	Kołodzierżca – „trzymający w dłoni koło”, „walczący dyskiem” (od: car – ruszać się lub od: kṛ – robić; cakra – koło, dysk).
Śaṅkhacakragadā-dhara	Dzierżący konchę, dysk i buławę – imię Wisznu odnoszące się do trzech spośród czterech jego atrybutów. Na liście brakuje lotosu trzymanego w czwartej ręce.
Śārṅgadhanvan Śārngiṇ	Zbrojny w Śarngę – imię Wisznu powstały od nazwy jego łuku (od: śṛṅga – róg; śārṅga – wykonany z rogu).
Śūlabhṛt Śūlin	Zbrojny w dzidę – epitet przydawany różnym bóstwom. Częściej odnosi się do Śiwy (od: śūla – dzida).
Garuḍadhvaja Sarvanāgaripudhvaja Suparṇaketu Tārkṣyadhvaja	Mający godło z Garudą – epitety utworzone od imion Garudy, który jest nosicielem Wisznu i znajduje się w godle na proporcu (dhvaja / ketu) Kryszny: - Suparṇa – Pięknoskrzydły, - Nāgaripu – wróg węży, - Tārkṣya – mityczna istota identyfikowana z Garudą, ptak.
Śaibyasugrīvavāhana	Którego końmi są Śaibja i Sugriwa – epitet utworzony od nazw koni w rydwanie Kryszny.
Kaustubhabhūṣaṇa Kirītakaustubhadhara	Ozdobiony klejnotem Kaustubha (kaustubha) – klejnot, który wyłonił się podczas mącenia oceanu z innymi trzynastoma skarbami i który dekoruje pierś Wisznu i Kryszny (od: kirīṭa – diadem).
Pītavāsas	Żółtoszaty – imię wywodzące się od barwy szat Kryszny i Wisznu (od: pīta – żółty; vas – nakładać, nosić, vāsas – ubranie).
Viśvaksena Viṣvaksena	Wszędozbrojny – „którego armia jest wszędzie” (od: viś – wchodzić, viśva – wszystko, całość, świat; sena – armia).
Vaikunṭḥa	Waikuntha – imię powstałe od siedziby Wisznu nazywanej „wyzbytą tępoty / lenistwa”, lub też później przydane tej siedzibie (od: kuṇṭḥa – tępy, głupi, leniwy; vikuṇṭha – ostry, nieodparty, vaikuṇṭha – świat Wisznu)