Potomstwo Brahmy

Stworzenie istot zostało opisane w sekcji „Zstąpienie pierwszych dynastii” (Ādivaṃśāvataraṇa 1.59-61). Brahma ma 6 synów o imionach: Marīci, Atri, Aṅgiras, Pulastya, Pulaha, Kratu. Powstali oni z myśli prarodzica, bez udziału kobiety i stali się ojcami stworzeń. Wśród nich czołowe miejsce piastuje Marići, którego syn Kaśjapa (Kaśyapa) poślubił 13 córek Dakszy (Dakṣa) (1.59.10-13) o imionach: Aditi, Diti, Danu, Kālā, Anāyu, Siṃhikā, Muni, Krodhā, Prāvā, Ariṣṭā, Vinatā, Kapilā, Kadrū. To one faktycznie stoją za zapełnieniem świata ludźmi, bogami (deva) i antybogami (asura). Z Aditi rodzą się bogowie. Diti, Danu, Kala, Anaju, Simhika i Krodha dają początek antybogom. Z Winaty rodzą się ptaki, z Kadru węże, a Muni i Prawa dają początek nimfom (apsaras) i gandharwom. Również Ariszta musi być matką gandharwów, skoro jej synem jest władca gandharwów o imieniu Hansa (Haṃsa), który inkarnuje na ziemi jako Dhrytarasztra (1.61.77-78).

Potomkowie córek Dakszy poślubionych Kaśjapie

Aditi	12 Aditjów (Āditya): Dhātṛ, Mitra, Aryaman, Śakra, Varuṇa, Aṃśa, Bhaga, Vivasvat, Pūṣan, Savitṛ, Tvaṣṭṛ, Viṣṇu (1.59.14-16). Potomstwo boga Słońca (Vivasvat / Savitṛ): Yama, Yamī / Yamunā Aśvin x2 (matka: córka Twasztra – Tvāṣṭrī) (1.60.34) Manu / Vaivasvata
Diti	dynastia dajtjów (daitya) syn: Hiraṇyakaśipu (5 synów): Prahrāda, Saṃhrāda, Anuhrāda, Śibi, Bāṣkala.                                                        |                 (3 synów): Virocana / Bali, Kumbha, Nikumbha.                                         |                         (1 syn): Bāṇa (1.59.17-20)
Danu	dynastia danawów (dānava) 40 synów (krodhavaśagaṇa): Vipracitti, Śambara, Namuci, Puloman, Asiloman, Keśin, Durjaya, Ayaḥśiras, Aśvaśiras, Ayaḥśaṅku, Gaganamūrdhan, Ketuman, Svarbhānu, Aśva, Aśvapati, Vṛṣaparvan, Ajaka, Aśvagrīva, Sūkṣma, Tuhuṇḍa, Ekacakra, Virūpākṣa, Hara, Ahara, Nicandra, Nikumbha, Kupatha, Kāpatha, Śarabha, Śalabha, Sūrya, Candramas, Ekākṣa, Mṛtapan, Pralamba, Naraka, Vātāpi, Śaṭha, Gaviṣṭha, Dīrghajihva (1.59.21-29)
Siṃhikā	wrogowie Księżyca (zaćmienia): Rāhu, Sucandra, Candrahantṛ, Candravimardana (1.59.30)
Anāyu	4 synów, ostatni zaprzysiężony wróg Indry: Vikṣara, Bala, Vīra, Vṛtra (1.59.31-33)
Kālā	aspekty czasu i destrukcji: Vināśana, Krodha, Krodhahantṛ, Krodhaśatru (1.59.34)
Vinatā	ptaki: Garuḍa, Aruṇa, Tārkṣya, Ariṣṭanemi, Āruṇi, Vāruṇi (1.59.39)                            | + Śyenī (żona) (dwaj synowie): Saṃpāti, Jaṭāyuṣa (1.60.68-69)
Kadrū	węże (pannaga): Śeṣa, Ananta, Vāsuki, Takṣaka, Kūrma, Kulika (1.59.40)
Muni	16 synów gandharwów (devagandharva): Bhīmasena, Ugrasena, Suparṇa, Varuṇa, Gopati, Dhṛtarāṣṭra, Sūryavarcas, Anetra, Varhaparṇa, Kāśīpati, Patravat, Arkaparṇa, Prayuta, Bhīma, Citraratha, Śāliśiras, Pradyumna, Kali, Nārada (1.59.41-43)
Prāvā	nimfy wodne (apsaras):  Anavadyā, Anuvaśā, Anūnām, Aruṇā, Priyā, Anūpā, Subhagā, Bhāsī, Menakā, Sahajanyā, Pārṣṇinā, Puñjakas, Ghṛtasthalā, Ghṛtācī, Viśvāsī, Urvaśī, Alambusā, Miśrakeṣī, Vidyutparṇā, Tulānaghā, Aruṇā, Rakṣitā, Rambhā, Manoramā, Asitā, Subāhu, Suvratā, Subhujā, Supriyā, Atibāhu, Hahāhuhū, Tumburu. 10 synów gandharwów (gandharva): Siddha, Pūrṇa, Barhin, Pūrṇāśa, Mahāyaśas, Brahmacārin / Ratiguṇa, Suparṇa, Viśvāvasu, Bhānu, Sucandra (1.59.44-58)

Synowie Brahmy zrodzeni z umysłu i ich potomstwo

Marīci	1 syn (mąż trzynastu córek Dakszy): Kaśyapa (1.59.11)
Aṅgiras	3 synów (pierwszy preceptor bogów): Bṛhaspati, Utathya, Saṃvarta  (1.60.4-5)
Pulastya	demony, małpy, półludzie, jakszowie: rākṣasa, vānara, kiṃnara, yakṣa (1.60.7)
Pulaha	antylopy, lwy, tygrysy, półludzie, niedźwiedzie: mṛga, siṃha, vyāghra, kiṃpuruṣa, ṛkṣa córka: śarabhā (kobieta nie nadająca się do zamążpójścia) (1.60.7)
Kratu	60 000 synów: vālakhilya (niziołki wielkości kciuka, orszak boga Słońca) (1.60.8)

Synowie Brahmy zrodzeni z różnych części ciała i ich potomstwo

Sthāṇu	Identyfikowany jako Śiwa. 11 synów, Rudrowie: Mṛgavyādha, Śarva, Nirṛti, Ajaikapāt, Ahirbudhnya, Pinākin, Dahana, Iśvara, Kapālin, Sthāṇu, Bhava  (1.60.1-3). Listy występujące w MBh różnią się między sobą. Dodatkowe imiona z innej listy: Virūpākṣa, Raivata, Hara, Bahurūpa, Tryambaka, Sureśvara, Sāvitra, Jayanta
Dakṣa	Powstał z prawego (dakṣiṇa) palucha (aṅguṣṭha) Brahmy, a jego żona z lewego. Ojciec 50 córek, które przekazuje trzem zięciom: Kaśjapie (Kaśyapa) – 13 córek Księżycowi (Soma) – 27 córek, boginie gwiazdozbiorów (nakṣatrayoginī) Bogu Prawa (Dharma) – 10 córek, przymioty: Kīrti, Lakṣmī, Dhṛti, Medhā, Puṣṭi, Śraddhā, Kriyā, Buddhi, Lajjā, Mati (Sława, Bogactwo, Stałość, Mądrość, Obfitość, Wiara, Działanie, Intelekt, Wstyd, Rozum) (1.60.9-15).
Bhṛgu	Wyłonił się z serca Brahmy; żony: Sukanyā, Āruṣī (córka Manu) (1.59.35-36), Pulomā (matka Ćjawany) syn: Śukra / Uśanas – nauczyciel (upādhyāya) antybogów,  planeta (graha). Dzieci Śukry: czterej synowie zostali kapłanami antybogów (asurayājaka): Tvaṣṭāvara, Atri, Cyavana (w jego rodzie rodzi się Rama z toporem i Wiśwamitra) córka Dewi (Devī) zostaje najstarszą żoną Waruny, rodzi syna:  Bala (Siła) i córkę: Surā (Alkohol) (1.60.40-51)
Prajapāti	Syn lub wnuk Brahmy; Ma 8 żon, z którymi płodzi 8 synów nazywanych Wasu (vasu – dobro, majętność): żona: Dhūmrā – Dhara, jego synowie: Draviṇa, Hutahavyavaha żona: Brahmavid – Dhruva, syn: Kāla żona: Manasvinī – Soma, syn: Varcas, jego żona: Manoharā i synowie: Śiśira, Prāṇa, Ramaṇa żona: Śvasā – Anila / Śvasana, żona: Śivā, 2 synów: Purojava, Avijñātagati żona: Ratā – Ahar, jego synowie: Jyotis, Śrama, Śānta, Muni żona: Śāṇḍilyā – Anala / Hutāśana / Agni, syn: Kārttikeya i 4 postacie z niego powstałe: Śākha, Viśākha, Naigameśa, Pṛṣṭhajaḥ żona: Prabhātā – Pratyūṣa, syn: Devala, jego synowie: Śaṅkha, Likhita żona: Prabhātā – Prabhāsa, żona: siostra Bryhaspatiego, ich syn: Viśvakarman (rzemieślnik bogów) (1.60.16-29)
Dharma	Powstał z prawej piersi Brahmy, poślubił 10 córek Dakszy, ma 3 synów: Śama (Spokój), żony: Prāpti, Aṅganā (Osiągnięcie, Pięknokształtna) Kāma (Żądza), żona: Rati (Miłość), Harṣa (Podniecenie), żona: Nandī (Radość)(1.60.30-32)
Dhātṛ, Vidhātṛ	Budowniczy i Niszczyciel – synowie Brahmy przebywający z Manu: ich siostra: Lakṣmī / Padmagṛhā – z niej zrodziły się konie (turaga) podróżujące po niebiosach (vyomacārin) (1.60.49-50)
Adharma	Powstaje gdy stworzenia zaczynają się zjadać. Ma trzy żony: 1. żona: Nirṛti, dzieci: nairṛta, rākṣasa, Bhaya, Mahābhaya, Mṛtyu / Antaka (demony, demony-ludożercy, Strach, Wielki strach, Śmierć) 2. żona: Tāmrā, jej córki są matkami ptaków: Kākī (wrona) – ulūka (sowy), Śyenī – śyena (ptaki drapieżne), Bhāsī – bhāsa (ptaki padlinożerne), gṛdhra (sępy/ścierwniki) Dhṛtarāṣṭrī – haṃsa, kalahaṃsa, cakravāka (ptaki wodne: gęsi, czarne gęsi, kazarki rude) Śukī – śuka (papugi) 3. żona: Krodhavaśā, 9 córek – matki zwierząt i roślin: Mṛgī – mṛga (antylopy) Mṛgamandā – ṛkṣa, sṛmara, camara (niedźwiedzie, jaki błotne, jaki / powolne zwierzęta) Harī – hari, vānara, golāṅgūla (małpy: makaki, małpoludy, langury) Bhadramanā – Airāvata (słoń Indry) Mātaṅgī – mātaṅga (słonie) Śārdūlī – siṃha, vyāghra, dvīpin (lwy, tygrysy, lamparty) Śvetā – Śveta (jeden ze słoni kierunków: diśāgaja), Surabhi, jej córki: Rohiṇī (rodzi krowy – go), Gandharvī (rodzi konie – vājin), Vimalā, Analā (rodzi siedem owocujących drzew – piṇḍaphala); jej córka Irā [wilgoć] rodzi trzy córki: Latā [pnącze], Āruhā [Wzrastająca], Virūdhā [Kiełkująca], one dają narodziny wszelkim roślinom (vanaspati, vṛkṣa, vīrudh): vanaspati [drzewa owocujące bez kwiatów], vṛkṣa [drzewa kwitnące] oraz latā, gulma, vallī, tvaksāra, tṛna [pnącza, kępy, rośliny zielne, twardołodygowe, trawy]). Surasā – nāga (węże) (1.60.52-66)

Pozostali synowie Brahmy

Siedmiu wieszczów

Rozdziały dotyczące kreacji nie wspominają o pozostałych synach Brahmy znanych z innych partii tekstu. Jako synów Brahmy zrodzonych z umysłu identyfikuje się czasem siedmiu wieszczów (saptarṣi): Bharadvāja, Kaśyapa, Gautama, Viśvāmitra, Jamadagni, Vasiṣṭha, Atri, choć tylko jeden Atri pojawia się na liście sześciu synów, wspomnianej na początku. Natomiast pozostałych, poza Bharadwadźą i Wasiszthą (choć ten czasem nazywany jest synem Waruny), tekst wymienia jako późniejszych potomków.

Narada

Do ważnych synów Brahmy, nie wymienionych na liście należy również wieszcz Narada (Nārada). W MBh jest on czasem identyfikowany jako gandharwa, a jego tożsamość jako syna Brahmy nie jest pewna. Ma on być synem Parameszthina (Parameṣṭhin) utożsamianego z Brahmą, ale również z jednym pośród dwudziestu jeden pradźapatich (prajāpati). Pełni on w tekście rolę posłańca bogów oraz informatora, często podżegając do kłótni i konfliktów. To on doradza Judhiszthirze spełnić ofiarę radźasuja, informuje Ardźunę o tożsamości Kryszny, a Bhiszmę o ukrywanych narodzinach Karny. Namawia też Balaramę, by udał się zobaczyć pojedynek swych uczniów Bhimy i Durjodhany. Często spotyka się z Pandawami i opowiada im dawne dzieje oraz doradza w bieżących kwestiach.

Przypisy

• Na szaro zaznaczone są informacje z aparatu krytycznego.