Tekst źródłowy strony Od Mauriów do Kuszanów (320 p.n.e. – 267 n.e.)

== Informacje wstępne ==
Od okresu Mauriów, na subkontynencie indyjskim odnajdujemy rzeźbę kamienną. Pojawiła się ona prawdopodobnie pod wpływem Achemenidów i Greków. Sztuka ma przeważnie charakter sakralny i związana jest z buddyzmem, ale na reliefach odnajdujemy czasem wyobrażenia broni, jeźdźców, rydwanników, a nawet obrazy batalistyczne. Szczególnie istotne okazują się niektóre sceny z życia Buddy. A więc atak Mary na medytującego Buddę, wojna o relikwie, sceny z życia książęcego, takie jak nauka łucznictwa czy spotkania Buddy z monarchami. Sceny te pozwalają określić wygląd wojownika, jego strój, sposób noszenia broni. Szczególnie istotne są wyobrażenia jeźdźców na słoniach – formacji specyficznej dla Indii, niezaświadczonej na bliskowschodnich reliefach.


W poszukiwaniu militariów będziemy korzystać z rzeźby z następujących stanowisk archeologicznych:
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |1
|
===== Artefakty z '''Taksili''',  szczególnie z Sirkap (200 p.n.e.-200 n.e.)  =====
|-
|[[Plik:Sirkap, II w. p.n.e.-II w. n.e. Muzeum Taksili (zdjęcie A.Babkiewicz 2018)b .jpg|bezramki]][[Plik:Sirkap, II w. p.n.e.-II w. n.e. Muzeum Taksili (zdjęcie A.Babkiewicz 2018)a .jpg|bezramki]]

* Sirkap, II w. p.n.e.-II w. n.e. Muzeum Taksili  (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).
|-
| rowspan="2" |2
|
===== Płaskorzeźby ze stupy z '''Bharhut''' (125-100  p.n.e.)  =====
gdzie znajdujemy jeźdźców na koniach, słoniach, a nawet  przedstawienie greckiego żołnierza:
|-
|[[Plik:Bharhut rail East Gateway excavation.jpg|bezramki|218x218px]][[Plik:Bharhut yavan.jpg|bezramki]]

* Bhārhut, Madhya Pradesh, wschodnia brama (vedikā –  wysokość ok. 3 m), okres Śungów (100-80 p.n.e), czerwonawo-brązowy  piaskowiec, obecnie w Muzeum w Kalkucie (źródło: [[commons:File:Bharhut_rail_East_Gateway_excavation.jpg|wikimedia]]).
* Bhārhut, Madhya Pradesh, część kolumny vediki),  okres Śungów (100-80 p.n.e), czerwonawo-brązowy piaskowiec, obecnie w Muzeum  w Kalkucie, wykopaliska, po środku grecki wojownik (źródło: [[commons:File:Bharhut_yavan.jpg|wikimedia]]).
|-
| rowspan="2" |3
|
===== Reliefy z jaskiń '''Bhājā''' (Mahārāṣṭra)  (100-70 p.n.e.) i '''Pitlakhorā''' (Mahārāṣṭra) (jaskinia nr 4) (100-70  p.n.e.)  =====
|-
|[[Plik:Guardians Surya and Indra at the Bhaja Caves.jpg|bezramki]][[Plik:Soldier statue guarding Buddhist cave Pitalkhora.jpg|bezramki|205x205px]]

* Bhājā, Mahārāṣṭra, Bóg słońca (po lewej),  Indra (po prawej) strzegący wejścia do wihary nr 19 (100-70 p.n.e.) (źródło: [[commons:File:Guardians_Surya_and_Indra_at_the_Bhaja_Caves.jpg|wikimedia]]).
* Pitalkhorā, Mahāraṣṭra, wejście do jaskini nr 4, strzegący  żołnierze (dvārapāla) (100-70 p.n.e.) (źródło: [[commons:File:Soldier_statue_guarding_Buddhist_cave_Pitalkhora.jpg|wikimedia]]).
|-
| rowspan="2" |4
|
===== Reliefy z '''Sāñcī''' (Madhya  Pradesh) (od 300 r. p.n.e.)  =====
przeważnie będziemy przyglądać się rzeźbie na  bramach (''toraṇa'') i murach ogrodzeń  (vedika) ze stupy nr 1, datowanych najczęściej na przełom er:
|-
|[[Plik:War of the Relics of the Buddha Sanchi Stupa 1Southern Gateway.jpg|bezramki|800x800px]]

* Sanchi, brama południowa, wojna o  relikwie Buddy w Kushinagarze (50-0 p.n.e.) (źródło: [[commons:File:War_of_the_Relics_of_the_Buddha_Sanchi_Stupa_1Southern_Gateway.jpg|wikimedia]]).
|-
| rowspan="2" |5
|
===== Rzeźba '''Gandhary''' z okresu Kuszanów =====
na  której można odnaleźć oręż i zbroje, a przede wszystkim wyobrażenia ataku Mary na Buddę:
|-
|[[Plik:Atak Mary, muzeum Lahore, II-III wiek (zdjęcie A.Babkiewicz 2018).jpg|bezramki|276x276px]][[Plik:MaraAssault.jpg|bezramki|276x276px]][[Plik:Atak Mary, II-III wiek, muzeum w Peszawarze (zdjęcie A.Babkiewicz 2018).jpg|bezramki|410x410px]]
* Atak Mary, muzeum Lahore, II-III wiek (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).
* Stupa Amaravati, atak Mary, II wiek (źródło: [[commons:File:MaraAssault.jpg|wikimedia]]).
* Atak Mary, II-III wiek, muzeum w Peszawarze (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).
|-
| rowspan="2" |6
|
===== Bronie przedstawione na rzeźbie z '''Nagarjunakondy'''  (Andhra Pradesh, 210-325 n.e.)  =====
skategoryzowane i opisane w artykule Murtyego<ref>Murthy, K. K. (1966). Weapons of War in the Sculptures of Nāgārjunakoṇḍa. ''Artibus Asiae'', ''28''(2/3), 211–218. JSTOR. <nowiki>https://doi.org/10.2307/3249355</nowiki>.</ref>. W Nagarjunakondzie odnajdujemy też wyobrażenia żołnierzy scytyjskich,  gdyż zgodnie z inskrypcjami miał tam stacjonować scytyjski garnizon  zaciągnięty przez władców dynastii Ikṣvāku:
|-
|[[Plik:Rekonstrukcja broni z Nagarjunakondy (Murthy, 1966, s. 212).jpg|bezramki]][[Plik:Nagarjunakonda Scythian warrior, 2nd century CE.jpg|bezramki|406x406px]]

* Rekonstrukcja broni z Nagarjunakondy<ref>Murthy, K. K. (1966). Weapons of War in the Sculptures of Nāgārjunakoṇḍa. ''Artibus Asiae'', ''28''(2/3), 211–218. JSTOR. <nowiki>https://doi.org/10.2307/3249355</nowiki>. p. 212.</ref>.
* Scytyjski wojownik, Nagarjunakonda, pałac (źródło: [[commons:File:Nagarjunakonda_Scythian_warrior,_2nd_century_CE.jpg|wikimedia]]).
|}

== Przypisy ==
[[Category:Źródła rekonstrukcji]]