Tekst źródłowy strony Pielgrzymka Ramy (rāmatīrthayātrā)

'''Pielgrzymka Ramy (''rāma-tīrtha-yātrā'' 9.34-53)'''

== Streszczenie ==
[[Plik:Rekonstrukcja trasy pielgrzymkowej Balaramy wg MBh 9.34-53.png|mały|Rekonstrukcja trasy pielgrzymkowej Balaramy wg MBh 9.34-53]]
Sekcja poświęcona pielgrzymce Ramy do brodów Saraswati zawiera 1075 strof uporządkowanych w 21 rozdziałów. Główną treścią sekcji są opowieści związane z miejscami pielgrzymkowymi, które odwiedza brat Kryszny, Rama. Niektóre z nich zyskały wielką popularność i doczekały się licznych interpretacji w literaturze puranicznej, inne są mniej znane. Oto lista najważniejszych:

* Daksza przeklina Księżyc (''Prabhāsa'' 9.34),
* Trita spełnia ofiarę w studni (''Udapāna'' 9.34),
* Mankanaka spotyka Śiwę (''Saptasārasvata'' 9.37),
* głowa Rakszasy przywiera do łydki Mahodary (''Kapālamocana'' 9.38),
* konflikt Wiśwamitry i Waśiszthy – przeklęcie Saraswati (''Pṛthūdaka'' 9.39, ''Sthāṇu'' 9.41),
* narodziny Skandy i jego namaszczenie na generała (''Sthāṇu'' / ''Soma-tīrtha'' 9.43-45),
* Srućawati i Arundhati gotują głożynę (''Badarapācana'' 9.47),
* Asita Dewala poznaje wielkość ascety Dźagiszawji (''Āditya-tīrtha'' 9.49),
* Dadića daje swe kości Indrze, a Saraswata uczy braminów Wedy (''Sārasvata''  9.50),
* Kuru orze pole, by zapewnić poddanym niebiosa (''Samantapañcaka'' 9.52).


Jednak tym co najbardziej intryguje w sekcji jest sama trasa pielgrzymki wzdłuż na wpół mitycznej rzeki. Saraswati pojawia się już w Rygwedzie (74 wzmianki) obok innych rzek głównie wiązanych z doliną Indusu. W hymnie do rzek (RV 10.75.5) wymieniona jest ona po Gangesie i Jamunie, a przed ''Śutudri'' (Satledź), co uważa się za wskazówkę jej lokalizacji. W późniejszej literaturze bramińskiej (np. ''Pañcaviṃśa-brāhmaṇa'' 25.10.1) znajdujemy informacje o jej znikaniu (''sarasvatyā vinaśane dīkṣante'').

== Rozdziały ==
{| class="wikitable"
! style="text-align: center;" |nr strof
! style="text-align: center;" |'''streszczenia rozdziałów'''
|-
! colspan="2" style="text-align: center;" |
=== 34. Prabhasa – przeklęcie Księżyca (''prabhāsa-tīrtha-varṇana / caṃdra-śāpa-mokṣa'') ===
|-
|1-4
|Dźanamedźaja pyta o pielgrzymkę Ramy:

* przyczyna pielgrzymki – Rama nie chce brać udziału w konflikcie.
|-
|5-14
|Waiśampajana przypomina wcześniejsze wydarzenia:

* paktowanie Kryszny o pokój,
* przygotowania do bitwy,
* Rama wyrusza na pielgrzymkę do Saraswati, a Kryszna na wojnę.
|-
|15-28
|Przygotowania do wyprawy (zabierany dobytek):

* procedury odwiedzania świętych brodów (orszak, jałmużna, karmienie ubogich),
* opis dobrobytu na drodze pielgrzymkowej.
|-
|29-32
|Dary rozdawane prze Ramę (metrum ''triṣṭubh'').
|-
|33-39
|Dźanamedźaja pyta o święte brody, a szczególnie Prabhasę (''Prabhāsa'') i historię choroby Księżyca.
|-
|40-77 
|Opowieść o tym, jak Daksza przeklina Księżyc wątleniem.
|-
|78-81 
|Z Prabhasy Rama udaje się do Ćamasodbhedy (''Camasodheda''), a następnie do Udapany (''Udapāna'').
|-
! colspan="2" style="text-align: center;" |
=== 35. Udapana – studnia Trity (''trita-kūpa-varṇana / udapāna-praśaṃsana / trita-vara-lābha'') ===
|-
|1-29 
|Kapłan Trita wpada do studni, jego bracia zabierają bydło i odchodzą.
|-
|30-41 
|Trita wyobraża sobie, że przeprowadza ofiarę z somy – bogowie przybywają do studni.
|-
|42-51 
|Uwolnienie Trity, studnia staje się świętym brodem, a bracia małpami.
|-
|52-53 
|Rama dotyka wody, rozdaje dary i udaje się do Winaśany (''Vinaśana'').
|-
! colspan="2" style="text-align: center;" |
=== 36. Brody nad Saraswati (''naimiṣeya-kuñja-praśaṃsā / sarasvatī-praśaṃsana'') ===
|-
|1-3
|''Vinaśana'' – miejsce, gdzie  znika Saraswati z nienawiści do Abhirów i sług (''śūdra'').
|-
|4-10 
|''Subhūmika'' – bród nimf, co miesiąc przybywają tu niebianie, ziemi zamieszkana przez braminów.
|-
|11-13 
|Bród gandharwów – miejsce muzyki i tańca.
|-
|14-19 
|''Gargasrotas'' – Garga przedstawia tu wiedzę astronomiczną.
|-
|20-25 
|''Śaṅkha'' – ogromne drzewo, przy którym gromadzą się wieszczowie i niebianie, a jedząc jedynie owoce tego drzewa, osiągają niewidzialność.
|-
|26-28 
|Las ''Dvaita''.
|-
|29-33 
|''Nāga-dhanvāna'' – siedziba Wasukiego i węży.
|-
|34-38 
|Miejsce, w którym Saraswati zawraca i płynie na wschód – Dźanamedźaja pyta, jak to jest możliwe.
|-
|39-47 
|Asceci po ofierze w Naimiszy zasiedlają brzegi Saraswati aż po Samantapańćakę:

* opis licznych ofiar i nagromadzenia ascetów,
* rodzaje ascetów (''vālakhilya, aśmakuṭṭa'' itd.).
|-
|48-56 
|Ofiarnicy z zachodu przybywają na Pole Kurów:

* brak miejsca na rozłożenie placów ofiarnych,
* to dla nich Saraswati zmienia bieg, tworząc gaje.
|-
|57-63 
|''Saptasārasvata'' – lista drzew rosnących w gajach oraz kategorie ascetów.
|-
! colspan="2" |
=== 37. Siedem Saraswati i historia Mankanaki (''sārasvatopākhyāna / sapta-sārasvata-praśaṃsā / maṅkaṇaka-vara-pradāna / maṅkaṇaka-carita'') ===
|-
|1-2
|Dźanamedźaja chce się dowiedzieć więcej o brodzie Saptasaraswata i o Mankanace.
|-
|3-4 
|Istnieje siedem Saraswati, które zjawiają się tam, gdzie się je przywołuje: ''Suprabhā, Kāñcanākṣī, Viśālā, Mānasahradā, Oghavatī, Suveṇu, Vimalodakā''.
|-
|5-14 
|Ofiara Brahmy w Puszkarze – przywołana jest ''Suprabhā''.
|-
|15-18 
|Ofiara w Naimiszy – przywołana jest ''Kāñcanākṣī''.
|-
|19-20 
|Ofiara w Gaji – przywołana jest ''Viśālā''.
|-
|21-23 
|Ofiara Uddalaki w północnej Kosali – przywołana jest ''Mānasahradā.''
|-
|24-25 
|Ofiara na polu Kurów – przywołane są ''Suveṇu'' oraz ''Oghavatī''.
|-
|26
|Ofiara Dakszy u źródeł Gangi – przywołana jest ''Vimalodakā''.
|-
|27-50 
|Opowieści o Mankanace:

* wszystkie siedem rzek jest obecnych w brodzie ''Saptasārasvata'',
* Mankanaka kąpie się w Apadze (''Āpagā'') i na widok nagiej kobiety roni nasienie – z niego rodzą się rodzice wiatrów (''maruta''),
* Mankanaka tańczy na widok soku płynącego z rany – spotkanie z Śiwą (pochwała Boga).
|-
! colspan="2" |
=== 38. Brody Kapalamoćana i Prythudaka (''kapālamocana-pṛthudaka'') ===
|-
|1-3
|Rama spędza noc w brodzie, rozdaje dary i wyrusza w dalszą drogę.
|-
|4-21 
|Bród Auśanasy ''Kapālamocana'', w którym Śukra stworzył dzieło o prawie (''Śukra-nīti''):

* opowieść o tym jak głowa rakszasy przywarła do łydki wieszcza Mahodary.
|-
|22-33 
|Bród ''Pṛthūdaka'' – w nim można zyskać bramińskość:

* umierający ''Ruṣaṅgu'' wychwala świętość brodu,
* bramińskość uzyskali tu: ''Ārṣṭiṣeṇa, Viśvāmitra, Sindhudvīpa, Devāpi'' i inni.
|-
! colspan="2" |
=== 39. Prythudaka – historia Wiśwamitry (''viśvāmitra-vara-pradāna / pṛthūdaka-praśaṃsana'') ===
|-
|1-9
|Mało zdolny Arsztiszena poznaje Wedy i błogosławi bród.
|-
|10-32
|Opowieść o tym, jak Wiśwamitra zostaje braminem:

* Gadhi przekazuje tron swemu synowi Wiśwamitrze,
* konflikt Wasiszthy i Wiśwamitry,
* umartwienia Wiśwamitry,
* Rama rozdaje dary i udaje się do pustelni Dalbhja Baki.
|-
! colspan="2" |
=== 40. Opowieść o Bace i bród Jajatiego (''bakopākhyāna / yāyāta-mahātmya'') ===
|-
|1-25
|Opowieść o Dalbhja Bace:

* Dhrytarasztra obraża bramina Bakę, a ten w ofierze niszczy jego królestwo,
* król na radą astrologów błaga Bakę o przebaczenie,
* Bryhaspati składa w tym brodzie ofiarę, w której niszczy demony.
|-
|28-35
|Rama rozdaje dary i udaje się do brodu Jajatiego – opis ofiary syna Nahuszy.
|-
! colspan="2" |
=== 41. Bród Sthanu – opowieść o przeklęciu Saraswati (''sarasvatī-śāpa'') ===
|-
|1-24
|Bród ''Vasiṣṭhāpavāha'' – rywalizacja między Wiśwamitrą a Wasiszthą:

* tu Sthanu praktykuje ascezę, a Skanda zostaje namaszczony na generała,
* Wiśwamitra rozkazuje Saraswati porwać Wasiszthę i przynieść do eremu.
|-
|25-39
|Ganga oszukuje Wiśwamitrę i zostaje przeklęta:

* Wasisztha wysławia Saraswati (29-31),
* Saraswati wypełnia się krwią.
|-
! colspan="2" |
=== 42. Saraswati uwalnia się od klątwy i staje się Jutrznią (''vasiṣṭānvāpavaha / aruṇā-praśaṃsana / śāpa-mokṣa'') ===
|-
|1-13
|Uwolnienie Saraswati od klątwy:

* krew płynąca w rzece staje się pożywieniem rakszasów,
* wieszczowie zdejmują klątwę.
|-
|14-22
|Rakszasy proszą o inne źródło pożywienia i je otrzymują:

* kto zostaje rakszasem po śmierci (lista grzechów),
* nieczyste jadło spożywane przez rakszasy.
|-
|23-37
|Saraswati przemienia się w rzekę Arunę (''Aruṇā'') – historia klątwy Indry:

* Indra zawiera pakt z demonem Namućim i zrywa go, zabijając demona,
* Brahma zaleca Indrze kąpiel w Jutrzni, by uwolnił się od grzechu.
|-
|38-41
|Rama kąpie się w rzece i podąża do brodu Księżyca – skrót opowieści o ofierze Księżyca i bitwie Skandy z Taraką (metrum ''triṣṭubh'').
|-
! colspan="2" |
=== 43. '''Narodziny Kartikeji – zgromadzenie niebian''' (''kumāra-saṃbhava / kumārābhiṣeke deva-gaṇa-samāgama'') ===
|-
|1-18
|Historia narodzin Kartikeji:

* Siwa roni spermę, która wpada w ogień,
* płód przekazany jest Gangesowi, następnie Himalajom, mamkami dziecka zostają Plejady.
|-
|19-33
|Lista bóstw, które przybyły do chłopca i spotkanie z Śiwą – opis zdeformowanych członków orszaku Śiwy.
|-
|34-42
|Kartikeja przyjmuje cztery postacie i jednocześnie podchodzi do czwórki rodziców.
|-
|43-52
|Brahma obdarowuje Kartikeję przywództwem wśród bogów.
|-
! colspan="2" |
=== 44. Namaszczenie Kartikeji – opis armii (''kumārābhiṣeke gaṇa-saṃkīrtana /  kumāra-sainya-varṇana'') ===
|-
|1-20
|Ceremonia namaszczenia – lista przybyłych bogów, wieszczów i boskich istot.
|-
|21-50
|Każdy z bogów przekazuje swych towarzyszy-wojów Kartikeji – lista.
|-
|51-72
|Imiona wojowników w armii Kartikeji.
|-
|73-110
|Opis wyglądu orszaku – krzyżówki zwierząt, deformacje ciała.
|-
! colspan="2" |
=== 45. '''Zwycięstwo Kartikeji – śmierć Taraki i rozłupanie góry Krauńća''' (''kumāra-vijaya / krauñca-bhedana / tāraka-vadha'') ===
|-
|1-29
|Mateczki (''mātṛ-gaṇa'') służące Kartikeji – lista imion.
|-
|30-40
|Opis wyglądu i miejsca zamieszkania mateczek.
|-
|41-47
|Dary bogów dla Kartikeji.
|-
|48-58
|Kartikeja rusza do boju – opis armii i wymarszu.
|-
|59-70
|Opis bitwy z Taraką:

* potęga włóczni Kartikeji,
* uśmiercenie Taraki i innych demonów – opis pogromu.
|-
|71-81
|Rozłupanie góry Krauńća:

* demon Bana chroni się w górze Krauńća, Kartikeja ją przeszywa włócznią,
* opis zbiegających z góry zwierząt i boskich istot.
|-
|82-95
|Bogowie opiewają zwycięstwo Kartikeji; Rama czci bród, w którym wydarzenie miało miejsce.
|-
! colspan="2" |
=== 46. Koronacja Waruny i błogosławieństwo Kubery (''varuṇābhiṣeka / kubera-vara-lābha'') ===
|-
|
|
|-
! colspan="2" |
|-
|
|
|-
! colspan="2" |
|-
|
|
|-
! colspan="2" |
|-
|
|
|-
! colspan="2" |
|-
|
|
|-
! colspan="2" |
|-
|
|
|-
! colspan="2" |
|-
|
|
|-
! colspan="2" |
|-
|
|
|}