Tekst źródłowy strony Namaszczenie Drony (droṇābhiṣeka)

'''Dzień pierwszy generalstwa Drony (''prathamadivasa  ''7.1-15)'''

== Streszczenie ==
Pierwsza sekcja księgi Drony opisuje jedenasty dzień bitwy, w którym Drona zostaje generałem. Składa się ona z piętnastu rozdziałów (''adhyāya''). Akcja rozpoczyna się tuż po pokonaniu Bhiszmy. Pierwsze strofy opisują chaos w armii Kaurawów i dylemat związany z wyborem nowego generała. Do walk przystępuje Karna, który znieważony przez Bhiszmę, dotychczas nie brał udziału w potyczce. Po swoim namaszczeniu Drona daje Durjodhanie możliwość wybrania upragnionego błogosławieństwa. Durjodhana prosi o pojmanie Judhiszthiry.


Podczas gdy opisy scenerii MBh nie porywają plastycznością, to głębia psychologicznych dylematów i subtelność przedstawienia relacji międzyludzkich jest imponująca. Rozterki bohaterów, ich cierpienia, radości, namiętności, zachowania względem siebie motywowane grzecznością, uczuciem, zobowiązaniem, polityczną poprawnością lub egoizmem porywają głębią, subtelnością wyrazu i realizmem. Wielu z nich czytelnik jedynie domyśla się na podstawie delikatnej sugestii. W niniejszej sekcji znajdujemy tego dobitne przykłady. Chociażby lament Dhrytarasztry, gdy dowiaduje się o śmierci Drony (7.8). Autor przedstawia jego niedowierzanie, omdlenie, rozpacz, zdanie się na przeznaczenie, a jednocześnie czytelnik domyśla się, że gdzieś głęboko tli się nadzieja na odmianę losu.


Spotkanie Karny i Bhiszmy podobnie obfituje w fajerwerki emocjonalne. Niełatwa to relacja. Bhiszma obraził Karnę wątpiąc w jego wartość jako wojownika, ten unosi się dumą, ale mimo wszystko przychodzi do pokonanego starca. Radość, pokora, zapanowanie nad urażoną dumą, miłość, ojcowska życzliwość, bezradność – czytelnik odbiera całą gamę emocji towarzyszących temu spotkaniu.


Durjodhana jako  polityk nie podejmuje sam decyzji przy wyborze generała. Nie chce zrazić Karny, który dopiero co przystąpił do walki, a który jest doskonałym kandydatem na dowódcę – tak przynajmniej wielu uważa. Prosi więc właśnie jego o dokonanie wyboru. Zabieg politycznie doskonały, gdyż Durjodhana wie, że Karna nie zgłosi własnej kandydatury.


Wspomnijmy jeszcze o wybuchu entuzjazmu Drony po tym jak dowiaduje się, że Durjodhana chce jedynie pojmać Judhiszthirę, a następnie o zniechęceniu, gdy słyszy o stojącym za tym motywie. Choć nie jest to powiedziane ''explicite'', czytelnik domyśla się, że zastrzeżenie dotyczące pojmania Judhiszthiry, dodane przez Dronę po usłyszeniu motywu Durjodhany, jest rezultatem właśnie tego zniechęcenia, a nie faktyczną koniecznością.

=== Inne ciekawe wątki wplecione w treść sekcji ===

* wyróżniająca się na tle opisów batalistycznych walka Abhimanju przy użyciu miecza i tarczy (7.13.45-80) oraz pojedynek na maczugi Bhimy z Śalją (7.14),
* przygotowania do bitwy Karny (7.2) – informacje o rynsztunku wojennym, np. dowiadujemy się, że proporce z godłem przed wyruszeniem w bój polerowano miękkim suknem,
* metaforyczne przedstawienia pola walki w kategoriach rzeki – tworzy ją Drona (7.13.8-18) oraz Ardźuna (7.15.42-43),
* opis dokonań Kryszny niespodziewanie włożony w usta Dhrytarasztry (7.10).

== Rozdziały ==
{| class="wikitable"
! style="text-align: center;" |nr strof
! style="text-align: center;" |'''streszczenie rozdziałów'''
|-
! colspan="2" style="text-align: center;" |
===1. Pochwała Karny (''karṇapraśaṃsā'')===
|-
|1-8
|Dźanamedźaja pyta, jak Dhrytarasztra zareagował na wieść o klęsce Bhiszmy.
|-
|9-12
|Dhrytarasztra pyta Sandźaji, co uczynili Kaurawowie po upadku Bhiszmy.
|-
|13-17
|Rozpostarcie łoża ze strzał dla pradziada.
|-
|18-22
|Kontynuacja bitwy po klęsce Bhiszmy, aż do zachodu słońca.
|-
|23-29
|Opis złej kondycji armii Durjodhany: metafory np. owce wśród drapieżników, niebo bez gwiazd, przestwór bez wiatru.
|-
|30-33
|Znękani wojownicy Kaurawów zwracają się o pomoc do Karny.
|-
|34-44
|Historia znieważenie Karny przez Bhiszmę i jego decyzja o wycofaniu się z bitwy.
|-
|45-49
|Dhrytarasztra wątpi, że Karna może odnieść sukces i ochronić Kaurawów.
|-
! colspan="2" style="text-align: center;" |
===2. Przygotowania Karny – rychtowanie rydwanu (''karṇaniryāṇa'')===
Podniosły nastrój, rozdział w całości w dłuższych metrach (jedenasto- i dwunastosylabowych). 
|-
|1-3
|Sandźaja przedstawia reakcję Karny na upadek Bhiszmy.
|-
|4-19
|Karna lamentuje: pochwała wielkości Bhiszmy, niepewność losu, przeczucie klęski i niepokonalności armii Pandawów.
|-
|20-22
|Karna decyduje się podjąć walkę.
|-
|23-29
|Przygotowania: zbroja, rydwan, ekwipunek, muzycy, pomyślne przedmioty.
|-
|30-37
|Opis wyjazdu Karny do obozu Durjodhany.
*
|-
! colspan="2" style="text-align: center;" |
===3. Karna spotyka się z Bhiszmą – rozpacz (''karṇavilāpa'' / ''bhīṣmakarṇasamāgama'')===
|-
|1-8
|Sandźaja opisuje Bhiszmę na łożu ze strzał i wychwala go: był wyspą na rzece, jego klęska przypomina upadek góry Mainaka td.
*
|-
|9-23
|Karna oddaje cześć Bhiszmie: wychwala jego rolę jako wodza, opisuje moc Ardźuny, prosi o błogosławieństwo do walki.
|-
! colspan="2" |
=== 4. Przemowa Bhiszmy (''bhīṣmavākya'') ===
|-
|1-3 
|Bhiszma błogosławi Karnę: bądź jak ocean dla rzek, ziemia dla nasion itd.
|-
|4-7 
|Bhiszma wymienia wcześniejsze podboje Karny.
|-
|8-13 
|Wychwalanie przyjaźni ponad więzy krwi.
|-
|14-15
|Karna staje przed armią Kaurawów – entuzjazm wojowników.
|-
! colspan="2" |
=== 5. Wybór Drony na generała (''droṇasenāpatinirūpaṇa'') ===
|-
|1-4
|Durjodhana uznaje, że Karna będzie najlepszym generałem, ale prosi przyjaciela, by to on dokonał wyboru przywódcy.
|-
|5-15
|Dyskusja nad wagą posiadania jednego dowódcy i tym, kto może zastąpić Bhiszmę.
|-
|16-20
|Karna wskazuje Dronę jako osobę, za którą podążą pozostali królowie. 
|-
|21-33
|Durjodhana chwali Dronę i prosi go o zostanie generałem. 
|-
|34-40
|Drona godzi się objąć pozycję generała – namaszczenie.
|-
! colspan="2" |
=== 6. Drona wyrusza do walki (''droṇasamarāvatāra'') ===
|-
|1-7
|Drona ustawia armię – wojownicy w poszczególnych flankach.
|-
|8-14
|Wojownicy wychwalają Karnę i jego dzielność.
|-
|15
|Armie ustawione w szyk wozu (''śakaṭa'') i żurawia (''krauñca'').
|-
|16-20
|Opis rydwanu Ardźuny – pochwała Kryszny i Ardźuny.
|-
|21-24
|Wzajemna wrogość Karny i Ardźuny.
|-
|25-29
|Przerażająca szarża Drony: złe omeny towarzyszące walce. 
|-
|30-36
|Wyniszczanie Pandawów i Sryndźajów.
|-
|37-43
|Dhrysztadjumna powstrzymuje na chwilę atak Drony.
|-
! colspan="2" |
=== 7. Zapowiedź śmierci Drony (''droṇavadhopavarṇana'') ===
|-
|1-2
|Judhiszthira prosi, by wojownicy zatrzymali Dronę.
|-
|3-23
|Opis ataku Drony, rzezi i dezercji armii Pandawów.
|-
|24-29
|Sandźaja streszcza wydarzenia z pola walki wiodące do śmierci Drony (podniosły nastrój, metrum ''triṣṭubh'').
|-
|30-36
|Wymienienie dokonań Drony i opis lamentu po jego śmierci.
|-
! colspan="2" |
=== 8. Lament Dhrytarasztry (''dhṛtarāṣṭraparidevana'') ===
|-
|1-5
|Dhrytarasztra nie wierzy w śmierć Drony i snuje teorie, jak mogło do tego dojść.
|-
|6-11
|Pochwała wielkości Drony i uznanie nieuchronności przeznaczenia.
|-
|12-14
|Pogrążenie się w rozpaczy (autoopis cierpień).
|-
|15-19
|Dhrytarasztra opisuje dzielność koni i wyklucza je jako przyczyny, które mogły doprowadzić do śmierci.
|-
|20-38
|Przypuszczenie, że to Dhrysztadjumna z pomocą Ardźuny uśmiercił Dronę.
|-
|39
|Dhrytarasztra prosi o chwilę przerwy, by mógł zapanować nad emocjami.
|-
! colspan="2" |
=== 9. Strapienia Dhrytarasztry – opis wojów po stronie Pandawów (''dhṛtarāṣṭraciṃtā'') ===
|-
|1-3
|Dhrytarasztra omdlewa, cucą go słudzy i kobiety. 
|-
|4-6
|Po odzyskaniu świadomości król siada na tronie i pyta Sandźaję o wojowników, którzy osłaniali Dronę. 
|-
|7-70
|Opis kolejnych wojowników po stronie Pandawów (powtarzający się motyw: „któż od Drony go odgrodził”).
|-
|71-73
|Dhrytarasztra oznajmia boskość Kryszny – zapowiedź kolejnego rozdziału.
|-
! colspan="2" |
=== 10. Dhrytarasztra opisuje dokonania Wasudewy (''vāsudevapraśamsā / dhṛtarāṣṭravākya'') ===
|-
|1-26
|Dhrytarasztra opisuje czyny Kryszny począwszy od życia pasterskiego – uśmierceni wrogowie i podboje.
|-
|27-37
|Dhrytarasztra wymienienie Wrysznich, którym przewodzi Kryszna i opisuje moc Balaramy.
|-
|38-41
|Pochwała Ardźuny i Kryszny jako przejawienia Nary i Narajany.
|-
|42-51
|Lament nad śmiercią Bhiszmy i Drony oraz nieuchronnością przeznaczenia.
|-
! colspan="2" |
=== 11. Drona obiecuje schwytać Judhiszthirę (''droṇapratijñā / yudhiṣṭhiragrahaṇamatra'') ===
|-
|1-2
|Sandźaja wznawia relację poczynając od wyboru Drony na generała. 
|-
|3-7
|Drona ofiarowuje błogosławieństwo Durjodhanie, a ten po konsultacjach z przyjaciółmi prosi o pojmanie Judhiszthiry.
|-
|8-18
|Drona pyta o motywy stojące za takim wyborem, Durjodhana wyjaśnia, że jest to najpewniejsza metoda pokonania Pandawów.
|-
|19-28
|Drona przyrzeka pochwycić Judhiszthirę, ale z zastrzeżeniem, że nie może być przy nim Ardźuny.
|-
|29-31
|Durjodhana obwieszcza wojsku obietnicę Drony.
|-
! colspan="2" |
=== 12. Pandawowie ruszają do boju – starcie armii (''pāṇḍavaniryāṇa / senāvimardana'') ===
|-
|1-6
|Judhiszthira dowiaduje się od szpiegów o obietnicy Drony i prosi Ardźunę, by go nie odstępował.
|-
|7-13
|Ardźuna przyrzeka ochronę brata nawet za cenę swego życia.
|-
|14-16
|Zgiełk instrumentów towarzyszący rozpoczęciu bitwy.
|-
|17-21
|Impas podczas walki – żadna armia nie może zyskać przewagi.
|-
|22-28
|Drona rusza w wir bitwy – początek pogromu.
|-
! colspan="2" |
=== 13. Rzeka trupów i pojedynki – kunszt fechtunku Abhimanju (''dvaṃdvayuddha / abhimanyu-yuddha / jayadrathaparājaya'') ===
|-
|1-7
|Opis pogromu Drony.
|-
|8-18
|Rozbudowana metafora, opis pola bitwy w kategoriach rzeki: wojownicy to przybrzeżne drzewa, krew to woda, groty to ławice ryb itd.
|-
|19-44 
|Opis kolejnych pojedynków: ''Śakuni'' – ''Sahadewa'', ''Droṇa'' – ''Drupada'', ''Bhīma'' – ''Vivimśati'', ''Śalya'' – ''Nakula'', ''Dhṛṣṭaketu'' – ''Kṛpa'', ''Sātyaki'' – ''Kṛtavarman'', ''Bhoja'' – ''Yuyudhāna'', ''Suśarman'' – ''Dhṛṣṭadyumna'', ''Virāṭa'' – ''Karṇa'', ''Drupada'' – ''Bhagadatta'', ''Bhūriśravas'' – ''Śikhaṇḍin'', ''Haiḍimba'' – ''Alambuṣa'', ''Ćekitāna'' – ''Anuvinda, Lakṣmaṇa'' – ''Kṣatradeva.''
|-
|45-49
|Opis walki Abhimanju z Paurawą i Krytawarmanem.
|-
|50-70
|Pozbawiony łuku Abhimanju chwyta za miecz i tarczę, opis fechtunku: rozgromienie Paurawy, walka z Dźajadrathą i złamanie jego miecza.
|-
|71-80
|ucieczce Dźajadrathy Śalja atakuje Abhimanju włócznią, a ten zabija mu woźnicę – pochwała sprawności chłopca. 
|-
! colspan="2" |
=== 14. Bhima pokonuje Śalję – pojedynek na maczugi (''dvaṃdvayuddhe śalyaparājaya / śalyabīmayuddha'') ===
|-
|1-3 
|Dhrytarasztra podziwia kunszt wojowników i prosi o dalszy opis zmagań.
|-
|4-7
|Widząc martwego woźnicę, Śalja skacze z maczugą ku Abhimanju, ale drogę zastępuje mu Bhima. 
|-
|8-29
|Pojedynek na maczugi.
|-
|30-32 
|Krytawarman ratuje nieprzytomnego Śalję, uwożąc go z pola bitwy. 
|-
|33-37
|Triumf Bhimy i przygnębienie Kaurawów.
|-
! colspan="2" |
=== 15. Próba pojmania Judhiszthiry i koniec dnia (''dvaṃdvayuddha / senāvimardana / vyāgradattasiṃhasenavadha'') ===
|-
|1-5 
|Ujrzawszy rejteradę Kaurawów, Karna przypuszcza atak tworząc złudę.
|-
|6-17
|Próba powstrzymania Karny – jatka wywołana przez synów Draupadi. 
|-
|18-22 
|Drona wstrzymuje rejteradę armii i uderza na Judhiszthirę. 
|-
|23-25 
|Chłopiec strzegący kół wozu Judhiszthiry ratuje króla, ale zostaje zabity przez Dronę. 
|-
|26-41 
|Drona walczy z kolejnymi obrońcami Judhiszthiry, zabija Simhasenę, Wjaghradattę i staje tuż przy najstarszym z Pandawów.
|-
|42-43 
|Nadciąga Ardźuna i ratuje króla, tworząc rzekę trupów.
|-
|44-47 
|Ardźuna wywołuje wielki zamęt na polu bitwy. 
|-
|48-52 
|Ponieważ w zamęcie niczego nie można już dojrzeć, a dzień się kończy, generałowie wycofują swe armie – Pandawowie tryumfalnie wracają do obozu.
|}